Για άλλη μια χρονιά το «Μονόγραμμα» έρχεται να καταγράψει για 39η χρονιά με το δικό του μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας. Τα πρόσωπα που δημιούργησαν πολιτισμό, που έφεραν εντός τους πολιτισμό και εξύψωσαν με αυτό το «μικρό πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο» όπως είπε ο Γιώργος Σεφέρης «που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου...».

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012 η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».

Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού - σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, όταν ερευνώντας, διαπίστωσε ότι δεν υπάρχει ουδεμία καταγραφή της Ιστορίας των ανθρώπων του πολιτισμού μας, παρά αποσπασματικές καταγραφές. Επιθυμούσε να καταγράψει με αυτοβιογραφική μορφή τη ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων, έτσι ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας η οποία γίνεται γι' αυτόν. Στη συνέχεια με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και μετά από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.

Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που διαπραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.

Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον τέταρτο ως τον τρίτο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.

Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, Β, Ω και Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.

Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με την σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.

Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 400 πρόσωπα και θεωρούμε ως πολύ χαρακτηριστικό, στην αντίληψη της δημιουργίας της σειράς, το ευρύ φάσμα ειδικοτήτων των αυτοβιογραφουμένων, που σχεδόν καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς και κοινωνικούς χώρους με τις ακόλουθες ειδικότητες: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αστροφυσικοί, βαρύτονοι, βιολονίστες, βυζαντινολόγοι, γελοιογράφοι, γεωλόγοι, γλωσσολόγοι, γλύπτες, δημοσιογράφοι, διαστημικοί επιστήμονες, διευθυντές ορχήστρας, δικαστικοί, δικηγόροι, εγκληματολόγοι, εθνομουσικολόγοι, εκδότες, εκφωνητές ραδιοφωνίας, ελληνιστές, ενδυματολόγοι, ερευνητές, ζωγράφοι, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, θέατρο σκιών, ιατροί, ιερωμένοι, ιμπρεσάριοι, ιστορικοί, ιστοριοδίφες, καθηγητές πανεπιστημίων, κεραμιστές, κιθαρίστες, κινηματογραφιστές, κοινωνιολόγοι, κριτικοί λογοτεχνίας, κριτικοί τέχνης, λαϊκοί οργανοπαίκτες, λαογράφοι, λογοτέχνες, μαθηματικοί, μεταφραστές, μουσικολόγοι, οικονομολόγοι, παιδαγωγοί, πιανίστες, ποιητές, πολεοδόμοι, πολιτικοί, σεισμολόγοι, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, σκιτσογράφοι, σπηλαιολόγοι, στιχουργοί, στρατηγοί, συγγραφείς, συλλέκτες, συνθέτες, συνταγματολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων και εικόνων, τραγουδιστές, χαράκτες, φιλέλληνες, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, φυσικοί, φωτογράφοι, χορογράφοι, χρονογράφοι, ψυχίατροι.

Η νέα σειρά εκπομπών:

Αυτοβιογραφούνται στην ενότητα αυτή: ο ηθοποιός Γρηγόρης Βαλτινός, ο ποιητής Κώστας Παπαγεωργίου, η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου, ο σκηνοθέτης Κώστας Φέρρης, ο μουσικολόγος Γιώργος Μονεμβασίτης, ο σκιτσογράφος-γελοιογράφος Γήσης Παπαγεωργίου, ο σκηνοθέτης Δήμος Αβδελιώδης, η τραγουδίστρια και ποιήτρια Γιοβάννα, ο κριτικός λογοτεχνίας Δημήτρης Ραυτόπουλος, ο συνθέτης Γιώργος Κουμεντάκης, ο ηθοποιός Γιάννης Φέρτης, ο σκιτσογράφος Γιώργος Ψαρρόπουλος, ο συγγραφέας Γιάννης Παπακώστας, ο μουσικός Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο αρχαιολόγος και Ακαδημαϊκός Μανόλης Κορρές, ο κύπριος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ο ζωγράφος Γιώργος Ρόρρης, ο συγγραφέας και πολιτικός Μίμης Ανδρουλάκης, ο αρχαιολόγος Νίκος Σταμπολίδης, ο εικαστικός Δημήτρης Ταλαγάνης, η συγγραφέας Μάρω Δούκα, ο δεξιοτέχνης του κλαρίνου Βασίλης Σαλέας, ο τραγουδοποιός Κώστας Χατζής, η σκηνοθέτης Κατερίνα Ευαγγελάτου, η συγγραφέας Έρη Ρίτσου, ο πιανίστας Γιάννης Βακαρέλης, ο τυπογράφος και εκδότης Αιμίλιος Καλιακάτσος, ο συγγραφέα Φώντας Λάδης, η αρχαιολόγος Έφη Σαπουνά – Σακελλαράκη, ο ζωγράφος Δημήτρης Γέρος, και άλλοι.

Ο Δήμος Αβδελιώδης, σκηνοθέτης σεναριογράφος, ηθοποιός και παραγωγός γεννήθηκε το 1952 στη Χίο και μας συστήνεται στο Μονόγραμμα.

Η γενέθλια γη έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στη μετέπειτα καλλιτεχνική πορεία του.
Οι ταινίες του, από την πρώτη κιόλας, αλλά και οι θεατρικές δουλειές του ανέδειξαν έναν σκηνοθέτη με μια ματιά πολύ διαφορετική, καθαρά δική του.

Έχει χαρακτηριστεί ως ένας σκηνοθέτης από τους μεγάλους σύγχρονους λυρικούς του θεάτρου και του σινεμά.

Σπούδασε στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Δραματική σχολή του Γιώργου Θεοδοσιάδη.

«Το δέντρο που πληγώναμε» ήταν το πρώτο ουσιαστικά έργο.

Τιμήθηκε με πολλά βραβεία (στις Κάννες, στο Βερολίνο και στο Νέο Δελχί) και ξεκίνησε αρχικά ως ντοκιμαντέρ για το μάζεμα της μαστίχας από τα δέντρα.

"Ακολουθεί η «Νίκη της Σαμοθράκης», επίσης «μια ταινία που την αγάπησα πολύ, γιατί ήταν ένα σχόλιο πάνω στην έννοια του Ελληνισμού που ήταν πολύ της «μόδας» τότε σε μεγάλες συζητήσεις", λέει.

Η ταινία του ορόσημο ήταν «Η εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων», που η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Ελλάδος κατέταξε στις δέκα καλύτερες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών.

Ακολούθησαν πολλά βραβεία, όπως στο Φεστιβάλ Βερολίνου που πήρε 4 συνολικά βραβεία.

Στη θεατρική δουλειά του, τον συναντάμε σε πολύ σημαντικές παραστάσεις.

Παρουσιάζει για πρώτη φορά στην ιστορία του θεάτρου, την απαγγελία της αρχαίας ελληνικής, στον «Πλάτωνα Απολογία Σωκράτη».

Οι παραστάσεις «Ιχνευτές» του Σοφοκλή, «Πέρσες» και «Ωδή στον Αλέξανδρο Παναγούλη» ανέδειξαν σαν μοναδικό πρωταγωνιστή και πυρήνα της δραματουργίας της τραγωδίας, τον ίδιο τον Λόγο του κειμένου.

Τον προκαλούν τα δύσκολα. Καταπιάστηκε με τον Βιζυηνό, τον Παπαδιαμάντη, τον Χορτάτση, τον Σολωμό που θεωρούνται δυσπρόσιτοι συγγραφείς, λόγω γλώσσας.

«Όταν ήρθα σε επαφή με το έργο του Βιζυηνού, είχα διαβάσει τον Παπαδιαμάντη, Σολωμό, Χορτάτση, ήταν κάτι που πραγματικά ήθελα να το μεταφέρω στο θέατρο αλλά με τέτοιο τρόπο που να μπορεί να γίνεται κατανοητός», εξηγεί.

Ακολουθούν «Το Μόνον της Ζωής του Ταξείδιον», «Το Αμάρτημα της Μητρός μου», «Η Νοσταλγός», «Όνειρο στο Κύμα – Έρως Ήρως», «Το Μυρολόγι της Φώκιας» κ.ά.

Έχει διδάξει κινηματογράφο στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Παντείου Πανεπιστημίου.

Από το 1997 ως το 2000 και από το 2003 έως το 2010, διετέλεσε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βορείου Αιγαίου.

Το 2010 ήταν το τιμώμενο πρόσωπο στο Διεθνές Φεστιβάλ Πειραματικού Θεάτρου Καΐρου.