Σειρά ντοκιμαντέρ του Γιώργου Σγουράκη, που επιχειρεί μια ιστορική καταγραφή του ελληνικού χώρου, μέσα από την οπτική των πνευματικών ανθρώπων κάθε περιοχής.

Πρόκειται για μια ιδέα που δημιουργήθηκε και προβλήθηκε την περίοδο 1980-1981 στην ΕΡΤ.

Το περιεχόμενο της σειράς είχε ως πρωταρχικό στόχο να μεταφέρει σε εικόνα κάθε πτυχή, κάθε ενδιαφέρον στοιχείο των περιοχών, κυρίως της Νότιας και νησιωτικής Ελλάδας, που αφορούσε την ιστορία, την παράδοση, τον πολιτισμό, την παραγωγή, τις τέχνες, το τραγούδι και τον στίχο, τη μουσική ακόμα και τον ανθρώπινο παράγοντα ως μορφή και χαρακτήρα.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο δημιουργικό επιτελείο των εκπομπών, το οποίο αποτελούσαν καταξιωμένοι σκηνοθέτες (Τάκης Παπαγιαννίδης, Φώτος Λαμπρινός, Ντίνος Μαυροειδής, Γιώργος Καριπίδης, Χρήστος Παληγιαννόπουλος και Δημήτρης Μαυρίκιος), διευθυντές φωτογραφίας, συνθέτες, ηθοποιοί, μοντέρ, ηχολήπτες και γενικά το πιο αξιόλογο δυναμικό της ελληνικής κινηματογραφικής δημιουργίας.

Το σήμα της σειράς αποτέλεσε ένα από τα στοιχεία που χαρακτήρισαν τις εκπομπές. Είναι παράσταση Κερετανής Υδρίας, που βρίσκεται στη Βίλα Τζούλια – στη Ρώμη, συλλογή Καστελάνι και χρονολογείται γύρω στο 530 π.Χ.

Ο Δίας, με την μορφή ταύρου, μεταφέρει πάνω στη πλάτη του την Ευρώπη, την κόρη του βασιλιά της Φοινίκης, που σκοπεύει να την μεταφέρει στην Κρήτη. Η Ευρώπη με το δεξί της χέρι κρατιέται απ’ το λαιμό του ταύρου, με το αριστερό σηκώνει το χιτώνα της. Ψάρια και δελφίνια κολυμπούν ανάμεσα στα πόδια του ταύρου. Μπροστά πετάει μια χήνα, το ιερό πουλί της Αφροδίτης, σαν ευνοϊκός προάγγελος. Η απαγωγή της Ευρώπης ήταν μία από τις περίφημες ερωτικές περιπέτειες του Δία.

Ταινία αφιερωμένη στο ποιητικό έργο του Γιάννη Ρίτσου, για την πατρίδα του την Μονεμβασιά. Οι μνήμες του Ρίτσου συνυφασμένες με το ιστορικό του τοπίου, σχεδόν αντηχούν μέσα μας σαν ένα βούισμα ζωής, μιας ζωής που ενσωματώνεται με το αιώνιο. Είναι, το πιο κοντινό και το πιο μακρινό μας. Η μεταπήδηση μέσα σ’ αυτόν τον ζωντανεμένο κόσμο σημαίνει έξοδο από το χρόνο -όπως λέει ο ίδιος ο ποιητής- κι αποτελεί ατυχία για εκείνον που δεν την μπορεί, γιατί η ευαισθησία του δε βλέπει και δεν ακούει καλά.
Οι παιδικές μνήμες του Ρίτσου από τη Μονοβασιά αποτέλεσαν κατά κύριο λόγο, τη στερεή υποδομή της ποίησης του. Υπήρξαν ένας πλούτος, άπειρα μεγαλύτερος από εκείνον που έχασε η οικογένεια του ξεπέφτοντας. Αποτέλεσαν μια κατάσταση, ασφαλή, μέσα του.
Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε το 1909, 1η Μαΐου, στη Μονεμβασιά και εφέτος το 2009 έχει οριστεί ως «έτος Γιάννη Ρίτσου» Εκεί τελείωσε το Δημοτικό και το Ελληνικό Σχολείο ενώ, ταυτόχρονα, άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική και τη μουσική και να πειραματίζεται στην ποίηση.
Τα ποιήματα του για την πατρίδα του τη Μονοβασιά γράφει ανάμεσα στα 1974 και 1977 και τα έχει αφιερώσει στον Gerard και στη Barbara Pierrat. Η ποιητική αυτή δουλειά του Γιάννη Ρίτσου ήταν ανέκδοτη και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από την τηλεόραση. Ο ίδιος ο ποιητής διαβάζει ζωντανά όλα τα ποιήματα του.
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης, ποιήματα του διαβάζει ο Γιάννης Ρίτσος: «Μονοβασιά», «Ο Χρόνος», «Οι Ρίζες», «Θυμήματα», «Μεσ’ απ’ τη σκουριά», «Απατηλές ανακαλύψεις», «Γεωγραφικές καταβολές», «Στο Κέντρο» και «Επιστέγασμα», φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης, μουσική επιμέλεια: Γιώργος Παπαδάκης, ήχος: Δημήτρης Αθανασόπουλος, Τάκης Δημητρακόπουλος και Γιώργος Τριανταφύλλου, μοντάζ: Γιάννης Κριαράκης, διεύθυνση παραγωγής: Ηρώ Σγουράκη, σκηνοθεσία: Τάκης Παπαγιαννίδης