Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ του 1821 είναι ένα από τα ριζοσπαστικά, εθνικά και δημοκρατικά κινήματα των αρχών του 19ου αιώνα που επηρεάστηκαν από τη διάδοση των ιδεών του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης.

Το 2021 συμπληρώνονται 200 χρόνια από την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 που οδήγησε, μετά από ραγδαίες εξελίξεις και ανατροπές, στη σύσταση του Ελληνικού κράτους του 1832.

Η τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ δεκατριών επεισοδίων που προτείνουμε, προσπαθεί να περιγράψει ευσύνοπτα και σαφώς την συναρπαστική εκείνη περίοδο του επαναστατικού Αγώνα, ως ευκαιρία για τον γενικότερο αναστοχασμό της πορείας του ελληνικού κράτους που προέκυψε από την Επανάσταση μέχρι σήμερα.
Επιθυμία μας, όμως είναι, να παρουσιάσουμε μια σειρά ντοκιμαντέρ που να παρουσιάζει Ελληνική Επανάσταση με πραγματολογική ακρίβεια και επιστημονική τεκμηρίωση.

Υπό μορφή θεμάτων θα ανατρέξουμε από την περίπλοκη αρχή του κινήματος, ήτοι την οργάνωση της Φιλικής Εταιρείας, τη στάση της ηγεσίας του ορθόδοξου κλήρου και τη θέση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έναντί της έως την συγκεχυμένη εξέλιξη του αγώνα και τη στάση των Μεγάλων Δυνάμεων που καθόρισε την επιτυχή έκβασή της.

Παράλληλα με τα πολεμικά και πολιτικά γεγονότα, θα αναδειχθούν και άλλες όψεις της ζωής στα χρόνια της επανάστασης, που αφορούν τη θεσμική οργάνωση και λειτουργία του κράτους, την οικονομία, το ρόλο του κλήρου κ.ά.

Δύο ακόμη διακριτά θέματα αφορούν την αποτύπωση της ελληνικής επανάστασης στην τέχνη και την ιστορική καταγραφή της από πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν σε αυτήν.

Η κατάτμηση σε δεκατρία θέματα, καθένα υπό την εποπτεία ενός διακεκριμένου επιστήμονα που ενεργεί ως σύμβουλος, επελέγη προκειμένου να εξετασθούν πληρέστερα και αναλυτικότερα όλες οι κατηγορίες των γεγονότων και να εξιστορηθεί με ακρίβεια η εξέλιξη των περιστατικών.

Θεωρούμε ότι κατά αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει ο θεατής να κατανοήσει καλύτερα τις επί μέρους παραμέτρους που διαμόρφωσαν τα γεγονότα που συνέβαλαν στην επιτυχημένη έκβαση του αγώνα.

Η άλλη πλευρά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έχει μείνει εν πολλοίς αδιερεύνητη στην ιστοριογραφία μας.
Τα οθωμανικά τεκμήρια μας δείχνουν ότι ο Σουλτάνος Μαχμούτ ο 2ος, στην Κωνσταντινούπολη, με την είδηση της έκρηξης της ελληνικής επανάστασης, πρώτα στη Μολδοβλαχία και στη συνέχεια, στην Πελοπόννησο, υιοθέτησε μία πολιτική επιστράτευσης των μουσουλμάνων της αυτοκρατορίας, σε ένα είδος Ιερού πολέμου εναντίον των ελληνοορθόδοξων πληθυσμών.
Η προσπάθεια αυτή δεν οδήγησε σε σφαγές, σε διωγμούς, σε πογκρόμ στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις της αυτοκρατορίας, δηλαδή δεν στέφθηκε εξ αρχής με επιτυχία.
Οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί, το αναφέρουν τα οθωμανικά τεκμήρια, δεν συμμετείχαν με μεγάλο ενθουσιασμό στη στρατιωτική κινητοποίηση στην οποία καλούσε συνέχεια, σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης, ο Σουλτάνος Μαχμούτ ο 2ος.
Η πολιτική αυτή, είχε φυσικά θύματα, αρχικά τους υψηλόβαθμους Φαναριώτες αξιωματούχους της Υψηλής Πύλης και στη συνέχεια, τους ελληνορθόδοξους, τον Πατριάρχη Γρηγόριο 5ο βέβαια και πολλούς από τους Ελληνορθόδοξους της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι στάλθηκαν εξορία στη Μικρά Ασία ή διώχθηκαν με πολλούς τρόπους στη διάρκεια αλλεπάλληλων κινητοποιήσεων των μουσουλμάνων μέσα στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και αργότερα, με γνωστότερες τις σφαγές της Χίου, των Ψαρών, της Κάσου κ.ά.

Σύμβουλος επεισοδίου: Ηλίας Κολοβός Αναπληρωτής καθηγητής Οθωμανικής Ιστορίας Παν/μίου Κρήτης

Ομιλητές: Ηλίας Κολοβός, Σοφία Λαΐου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Οθωμανικής Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου, Σεγιέντ Μ. Σχαριάτ Παναχί Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Λεωνίδας Μοίρας Δρ Οθωμανικής Ιστορίας του ΕΚΠΑ Δημήτριος Μπαχάρας Δρ Ιστορίας Διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Πατρών.