Μεγαλούργησαν στα κέντρα της Ελληνικής διασποράς, στήριξαν με τις γενναιόδωρες ευεργεσίες τους το νέο ελληνικό κράτος, το εθνικό κέντρο, ευεργέτησαν τον τόπο καταγωγής τους.

Έφτιαξαν ισχυρές κοινότητες, στην Αλεξάνδρεια, στην Οδησσό, στη Βιέννη, στη Νίζνα, στο Λιβόρνο, στη Μασσαλία, στην Κωνσταντινούπολη κι αλλού.

Δημιούργησαν δίκτυα, κυριάρχησαν στο εμπόριο αλλά και στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.

Ευφυείς, καινοτόμοι, τολμηροί, ευρηματικοί, πατριώτες, μέλη μιας διεθνούς αστικής τάξης, ταξίδεψαν στα αχανή όρια τριών αυτοκρατοριών της εποχής, αναζητώντας ευκαιρίες, δρόμους συναλλαγών, αλλά και τον πλούτο που χαρίζει το μεγάλο ταξίδι σε άγνωστες πόλεις, άλλους πολιτισμούς και θρησκείες.

Οι Εθνικοί Ευεργέτες, οι μεγάλοι Ευεργέτες, αποτελούν ένα πολύ σημαντικό, και συγκριτικά όχι και τόσο γνωστό, κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας μας.

Ζωσιμάδες, Καπλάνης, Αρσάκης, Ζάππες, Δόμπολης, Σίνες, Τοσίτσας, Στουρνάρης, Αβέρωφ, Μπενάκηδες, Χωρέμηδες, Μαρασλής, Βαρβάκης, Συγγρός, Πάντος, Χαροκόπος, Αιγινήτης και πολλοί άλλοι, άφησαν μια εμβληματική κληρονομιά στην πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους, στα Γιάννενα και τους τόπους παραμονής ή διαμονής τους.

Έκαναν πρόταγμά τους την παιδεία, χρηματοδότησαν σχολεία, εκκλησίες, παρθεναγωγεία, βιβλιοθήκες, συσσίτια, νοσοκομεία.
Πίστεψαν και στήριξαν την εθνική αναγέννηση. Τον Διαφωτισμό.
Και σε ένα επόμενο στάδιο, μετά τη δημιουργία του νέου κράτους, έκαναν δωρεές όχι μόνον για εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και για τις αναγκαίες υποδομές, τους σωφρονιστικούς φορείς, για την στήριξη των απόρων. Για τον επιδιωκόμενο αστικό εκσυγχρονισμό. Για τον πολιτισμό.

Τα βήματα και τον περιπετειώδη βίο των ευεργετών, που γίνεται μεγεθυντικός φακός για να ξαναδιαβάσουμε, για να ξαναμάθουμε τη νεότερη ιστορία του ελληνισμού, αναζήτησε και καταγράφει η νέα σειρά της ΕΡΤ με τίτλο «Διασπορά – Παροικίες – Ευεργεσία. Από το Εγώ στο Εμείς».

Μια πραγματική έρευνα σε βάθος, για το αποκαλυπτικό κεφάλαιο του Ευεργετισμού. Από τον 18ο αιώνα μέχρι και την κατάρρευση των αυτοκρατοριών, στην περίοδο δημιουργίας εθνικών κρατών, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, στον σύγχρονο Ιδρυματικό Ευεργετισμό.

Τη σειρά σκηνοθετεί ο δημοσιογράφος και βραβευμένος σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης, ενώ το σενάριο και η δημοσιογραφική έρευνα ανήκουν στη δημοσιογράφο και ασχολούμενη με θέματα πολιτισμού, δικτύωσης και διαχείρισης, Εριφύλη Μαρωνίτη.
Επιστημονική σύμβουλος της σειράς, είναι η Ματούλα – Σιδέρη Τομαρά, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Η κάμερα και της εκπομπής ταξιδεύει στις άλλοτε ακμάζουσες Ελληνικές παροικίες της Οδησσού, της Αλεξάνδρειας, της Βιέννης, του Βουκουρεστίου, της Νίζνας, της Κωνσταντινούπολης καταγράφοντας τα μεγάλα ευεργετήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν και εκεί, αναζητώντας τεκμηριωμένες πληροφορίες και άγνωστο έως σήμερα αρχειακό υλικό.
Συνομιλεί με τους λιγοστούς απογόνους των μεγάλων οικογενειών. Αναζητά τη συνέχεια του Ελληνισμού στο παρόν.

Η αφήγηση κάθε επεισοδίου έχει προσωποκεντρικό χαρακτήρα.
Το επεισόδιο ξεκινά ερευνώντας και αποτυπώνοντας το ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται ο πρωταγωνιστής-ευεργέτης.
Τον τόπο καταγωγής του αλλά και τις απρόβλεπτες μετακινήσεις του. Τον τόπο ή τους τόπους διαμονής. Λοξοδρομεί σε πρόσωπα και γεγονότα που έπαιξαν καίριο ρόλο, άγνωστα μέχρι σήμερα. Εντοπίζει και παρουσιάζει ελληνικές ρίζες και μακρινή καταγωγή πίσω από παραλλαγμένα ξένα σήμερα ονόματα, σε διάσημους του διεθνούς πολιτισμού και της οικονομίας.
Παρακολουθεί τη θεαματική εξέλιξη των ευεργετών, κοινωνική και οικονομική, την ή τις κοινότητες που τους περιέβαλλαν, τις δυσκολίες αλλά και τις ανατροπές μιας περιπετειώδους ζωής, όπου το συλλογικό συναντά το ατομικό αλλά και την εθνική πορεία για κρατική υπόσταση, ταυτότητα και συνείδηση.

Η δημοσιογραφική έρευνα είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη.

Φιλοξενεί στα 16 επεισόδια της σειράς ντοκιμαντέρ, δεκάδες συνεντεύξεις καθηγητών, ακαδημαϊκών, εξειδικευμένων ερευνητών κι άλλων ειδικών. Πρωτογενές οπτικό υλικό, αλλά και αρχειακό.

Φωτίζει τις διαφορετικές πτυχές του Ευεργετισμού - ενός πολυπρισματικού φαινομένου, στο οποίο συναντάται η ιστορία με την γεωγραφία, η οικονομία με την πολιτική, τα αρχεία με τις συλλογές, το ταπεινό με το υψηλό, η αρχή των πραγμάτων με την έκπτωση στερεοτύπων, ο πόλεμος με την ειρήνη, οι τέχνες με τα γράμματα, η φτώχεια με τον πλούτο, η ευεργεσία με εκείνους που έχουν ανάγκη. Κι όλα αυτά σε έναν κόσμο που αλλάζει σύνορα, συνείδηση, αντιλήψεις και ταυτότητα.

Τι θα ήταν η Αθήνα, τι θα ήταν τα Γιάννενα κι άλλες πόλεις χωρίς τους Ευεργέτες;

Μήπως η νεότερη ιστορία μας έχει λαμπρές σελίδες παιδείας, στοχασμού και διαφωτισμού, σε αιώνες και εποχές που δεν φανταζόμαστε;

Μήπως οι Έλληνες είναι ο λαός με τη μεγαλύτερη διασπορά;

Παρακολουθείστε τη σειρά της ΕΡΤ, Διασπορά – Παροικίες – Ευεργεσία/ Από το Εγώ στο Εμείς.

Τον μίτο της ζωής τριών ανδρών, του Παναγή Χαροκόπου, του Αλέξανδρου Πάντου, του Γεώργιου Φραγκούδη, με διαφορετικές αφετηρίες, την Κεφαλλονιά, τη Θεσσαλία και την Κύπρο, στα τέλη του 19ου αιώνα, ακολουθεί το νέο επεισόδιο της εκπομπής.

Με άξονα το όραμά τους για την Παιδεία, εμπνευσμένοι από την ευρωπαϊκή παράδοση του διαφωτισμού και στρατευμένοι στην αναγέννηση που ευαγγελίζονταν οι βενιζέλικές ιδέες, οι τρεις πρωταγωνιστές συναντώνται νοερά στην περιοχή της Καλλιθέας, κοντά στα όρια του Δήμου της Αθήνας, και στέκονται υπερήφανοι μπροστά σε δύο Πανεπιστήμια που ορθώνονται, απόρροια των ευεργετημάτων τους, στο Χαροκόπειο και στο Πάντειο.

Ο δημοσιογράφος και σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης και η δημοσιογράφος και σεναριογράφος της σειράς Εριφύλη Μαρωνίτη, με την επιστημονική τεκμηρίωση της καθηγήτριας Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ματούλας Τομαρά – Σιδέρη, μέσα από συνεντεύξεις μελετητών και μαρτυρίες, γυρίζουν πίσω στην Αθήνα της εποχής, και μεταφέρουν την κοσμογονία που συντελείται καθώς επιχειρείται ο εκσυγχρονισμός της Ελλάδας με μοχλούς τις υποδομές, τη δημόσια διοίκηση και την Παιδεία και με τη στήριξη των ευεργετών Ελλήνων της διασποράς.

Η ιστορία ξεκινά με τον Κεφαλλονίτη Παναγή Χαροκόπο, ο οποίος έπειτα από σύντομη επιχειρηματική θητεία στην Κωνσταντινούπολη, εισέρχεται σε δυναμική και επιτυχή πορεία όταν μεταφέρει την έδρα του στην Μολδοβλαχία.
Καινοτόμος και πρωτοπόρος, ικανός και ευρηματικός, θα εισάγει σύγχρονες μεθόδους γεωργικής παραγωγής από τη δυτική Ευρώπη, διαμορφώνοντας πολύ γρήγορα μια ατζέντα που εστιάζει στην παιδεία και στη γεωργία.

Επιστρέφοντας στην πατρίδα, 40 χρόνια αργότερα, θα αφήσει πίσω του φιλανθρωπικό έργο αλλά και τον Ναό του Ευαγγελισμού του Θεοτόκου στο Βουκουρέστι.

Στην Αθήνα, οι ιδέες του βρίσκουν εύφορο έδαφος στην πολιτική φιλία του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και επιχειρεί τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας μέσω των ευεργεσιών του: την Γεωργική Σχολή των Φαρσάλων και τις υποτροφίες εκπαίδευσης τεχνιτών στο εξωτερικό.

Ο πρώιμος φεμινισμός του, οδηγεί στη δημιουργία της Χαροκόπειου Σχολής Οικιακής Οικονομίας, που μετεξελίσσεται δεκαετίες αργότερα στο ομώνυμο Πανεπιστήμιο.

Περίπου μισό αιώνα αργότερα εκκινούν οι σχεδόν παράλληλες ζωές του Αλέξανδρου Πάντου, στον Βόλο και του Γεώργιου Φραγκούδη, στη Λεμεσό.

Με κοινό υπόβαθρο τις σπουδές στα νομικά στην Ελλάδα και στις πολιτικές επιστήμες στο εξωτερικό, συνδέονται με καταλύτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο, εμπλέκονται στην πολιτική αλλά τελικά τους κερδίζει ένας κοινός σκοπός: η δημιουργία μας σχολής Πολιτικών Επιστημών στην Ελλάδα, της Παντείου.

Εμπνευστής της ιδέας ο Αλέξανδρος Πάντος, κινητήριος δύναμη ο Γεώργιος Φραγκούδης, ο οποίος οργώνει την Ευρώπη αναζητώντας δωρεές, που θα προστεθούν στην «μαγιά» που έβαλε ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο πολιτικός που κατάφερε να συστρατεύσει πλήθος ευεργετών σε ένα κοινό σκοπό, την οικοδόμηση της σύγχρονης Ελλάδας.

Πτυχές της σχέσης του παππού του με τον μεγάλο Κρητικό πολιτικό αποκαλύπτει στην εκπομπή ο εγγονός του ευεργέτη, Γιώργος Φραγκούδης, ενώ η κάμερα εστιάζει σε δύο φλιτζάνια, οικογενειακά κειμήλια. «Απαγόρεψε η θεία να πλυθούν ή να χρησιμοποιηθούν ξανά τα φλιτζάνια, που ήπιαν ο Βενιζέλος και ο παππούς» αφηγείται ο εγγονός Φραγκούδης.

Στο ντοκιμαντέρ, σκιαγραφούν, αναλύουν και ερμηνεύουν με συνεντεύξεις τους, σημαντικές προσωπικότητες όπως οι: Γιώργος Γάσιας, Ιστορικός, Πανεπιστήμιο Κρήτης και Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Ευαγγελία Γεωργιτσογιάννη, Καθηγήτρια, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Σοφία Γραμματά, Πρέσβης της Ελλάδος στη Ρουμανία, Βασίλης Κολώνας, Ιστορικός Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Χριστίνα Κουλούρη, Πρύτανης, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Παύλος Μαρίνος Δελαδετσίμας, Ομότιμος Καθηγητής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Γεωγραφίας, Αλέξανδρος Μασσαβέτας, Δημοσιογράφος, Συγγραφέας, Τούντορ Ντίνου, Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Βουκουρεστίου, Νίκος Παπαδάκης (Παπαδής), Γενικός Διευθυντής, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος K. Βενιζέλος», Γιάννης Πολύζος, Ομότιμος Καθηγητής Πολεοδομίας, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Μαρία Πρέκα, Ιστορικός, Ματούλα Τομαρά – Σιδέρη, Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Γιώργος Φραγκούδης, εγγονός του Γεώργιου Φραγκούδη, Εκδότης