Μεγαλούργησαν στα κέντρα της Ελληνικής διασποράς, στήριξαν με τις γενναιόδωρες ευεργεσίες τους το νέο ελληνικό κράτος, το εθνικό κέντρο, ευεργέτησαν τον τόπο καταγωγής τους.

Έφτιαξαν ισχυρές κοινότητες, στην Αλεξάνδρεια, στην Οδησσό, στη Βιέννη, στη Νίζνα, στο Λιβόρνο, στη Μασσαλία, στην Κωνσταντινούπολη κι αλλού.

Δημιούργησαν δίκτυα, κυριάρχησαν στο εμπόριο αλλά και στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.

Ευφυείς, καινοτόμοι, τολμηροί, ευρηματικοί, πατριώτες, μέλη μιας διεθνούς αστικής τάξης, ταξίδεψαν στα αχανή όρια τριών αυτοκρατοριών της εποχής, αναζητώντας ευκαιρίες, δρόμους συναλλαγών, αλλά και τον πλούτο που χαρίζει το μεγάλο ταξίδι σε άγνωστες πόλεις, άλλους πολιτισμούς και θρησκείες.

Οι Εθνικοί Ευεργέτες, οι μεγάλοι Ευεργέτες, αποτελούν ένα πολύ σημαντικό, και συγκριτικά όχι και τόσο γνωστό, κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας μας.

Ζωσιμάδες, Καπλάνης, Αρσάκης, Ζάππες, Δόμπολης, Σίνες, Τοσίτσας, Στουρνάρης, Αβέρωφ, Μπενάκηδες, Χωρέμηδες, Μαρασλής, Βαρβάκης, Συγγρός, Πάντος, Χαροκόπος, Αιγινήτης και πολλοί άλλοι, άφησαν μια εμβληματική κληρονομιά στην πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους, στα Γιάννενα και τους τόπους παραμονής ή διαμονής τους.

Έκαναν πρόταγμά τους την παιδεία, χρηματοδότησαν σχολεία, εκκλησίες, παρθεναγωγεία, βιβλιοθήκες, συσσίτια, νοσοκομεία.
Πίστεψαν και στήριξαν την εθνική αναγέννηση. Τον Διαφωτισμό.
Και σε ένα επόμενο στάδιο, μετά τη δημιουργία του νέου κράτους, έκαναν δωρεές όχι μόνον για εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και για τις αναγκαίες υποδομές, τους σωφρονιστικούς φορείς, για την στήριξη των απόρων. Για τον επιδιωκόμενο αστικό εκσυγχρονισμό. Για τον πολιτισμό.

Τα βήματα και τον περιπετειώδη βίο των ευεργετών, που γίνεται μεγεθυντικός φακός για να ξαναδιαβάσουμε, για να ξαναμάθουμε τη νεότερη ιστορία του ελληνισμού, αναζήτησε και καταγράφει η νέα σειρά της ΕΡΤ με τίτλο «Διασπορά – Παροικίες – Ευεργεσία. Από το Εγώ στο Εμείς».

Μια πραγματική έρευνα σε βάθος, για το αποκαλυπτικό κεφάλαιο του Ευεργετισμού. Από τον 18ο αιώνα μέχρι και την κατάρρευση των αυτοκρατοριών, στην περίοδο δημιουργίας εθνικών κρατών, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, στον σύγχρονο Ιδρυματικό Ευεργετισμό.

Τη σειρά σκηνοθετεί ο δημοσιογράφος και βραβευμένος σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης, ενώ το σενάριο και η δημοσιογραφική έρευνα ανήκουν στη δημοσιογράφο και ασχολούμενη με θέματα πολιτισμού, δικτύωσης και διαχείρισης, Εριφύλη Μαρωνίτη.
Επιστημονική σύμβουλος της σειράς, είναι η Ματούλα – Σιδέρη Τομαρά, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Η κάμερα και της εκπομπής ταξιδεύει στις άλλοτε ακμάζουσες Ελληνικές παροικίες της Οδησσού, της Αλεξάνδρειας, της Βιέννης, του Βουκουρεστίου, της Νίζνας, της Κωνσταντινούπολης καταγράφοντας τα μεγάλα ευεργετήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν και εκεί, αναζητώντας τεκμηριωμένες πληροφορίες και άγνωστο έως σήμερα αρχειακό υλικό.
Συνομιλεί με τους λιγοστούς απογόνους των μεγάλων οικογενειών. Αναζητά τη συνέχεια του Ελληνισμού στο παρόν.

Η αφήγηση κάθε επεισοδίου έχει προσωποκεντρικό χαρακτήρα.
Το επεισόδιο ξεκινά ερευνώντας και αποτυπώνοντας το ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται ο πρωταγωνιστής-ευεργέτης.
Τον τόπο καταγωγής του αλλά και τις απρόβλεπτες μετακινήσεις του. Τον τόπο ή τους τόπους διαμονής. Λοξοδρομεί σε πρόσωπα και γεγονότα που έπαιξαν καίριο ρόλο, άγνωστα μέχρι σήμερα. Εντοπίζει και παρουσιάζει ελληνικές ρίζες και μακρινή καταγωγή πίσω από παραλλαγμένα ξένα σήμερα ονόματα, σε διάσημους του διεθνούς πολιτισμού και της οικονομίας.
Παρακολουθεί τη θεαματική εξέλιξη των ευεργετών, κοινωνική και οικονομική, την ή τις κοινότητες που τους περιέβαλλαν, τις δυσκολίες αλλά και τις ανατροπές μιας περιπετειώδους ζωής, όπου το συλλογικό συναντά το ατομικό αλλά και την εθνική πορεία για κρατική υπόσταση, ταυτότητα και συνείδηση.

Η δημοσιογραφική έρευνα είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη.

Φιλοξενεί στα 16 επεισόδια της σειράς ντοκιμαντέρ, δεκάδες συνεντεύξεις καθηγητών, ακαδημαϊκών, εξειδικευμένων ερευνητών κι άλλων ειδικών. Πρωτογενές οπτικό υλικό, αλλά και αρχειακό.

Φωτίζει τις διαφορετικές πτυχές του Ευεργετισμού - ενός πολυπρισματικού φαινομένου, στο οποίο συναντάται η ιστορία με την γεωγραφία, η οικονομία με την πολιτική, τα αρχεία με τις συλλογές, το ταπεινό με το υψηλό, η αρχή των πραγμάτων με την έκπτωση στερεοτύπων, ο πόλεμος με την ειρήνη, οι τέχνες με τα γράμματα, η φτώχεια με τον πλούτο, η ευεργεσία με εκείνους που έχουν ανάγκη. Κι όλα αυτά σε έναν κόσμο που αλλάζει σύνορα, συνείδηση, αντιλήψεις και ταυτότητα.

Τι θα ήταν η Αθήνα, τι θα ήταν τα Γιάννενα κι άλλες πόλεις χωρίς τους Ευεργέτες;

Μήπως η νεότερη ιστορία μας έχει λαμπρές σελίδες παιδείας, στοχασμού και διαφωτισμού, σε αιώνες και εποχές που δεν φανταζόμαστε;

Μήπως οι Έλληνες είναι ο λαός με τη μεγαλύτερη διασπορά;

Παρακολουθείστε τη σειρά της ΕΡΤ, Διασπορά – Παροικίες – Ευεργεσία/ Από το Εγώ στο Εμείς.

Μια εμβληματική φυσιογνωμία στον χώρο των Εθνικών Ευεργετών, ο Γεώργιος Αβέρωφ πρωταγωνιστεί στο 7ο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Διασπορά – Παροικίες – Ευεργεσία. Από το Εγώ στο Εμείς».

Η πορεία της ζωής του μεγάλου Μετσοβίτη οδηγεί στον γοητευτικό κόσμο των Ελλήνων Αιγυπτιωτών.

Ο δημοσιογράφος και σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης και η δημοσιογράφος και σεναριογράφος της σειράς Εριφύλη Μαρωνίτη, περιδιαβαίνουν ανάμεσα στην πληθώρα των κληροδοτημάτων των μεγάλων ευεργετών, που παραμένουν ζωντανά και λειτουργικά σχεδόν δύο αιώνες στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια, αναζητώντας το μυστικό της χώρας του Νείλου που έκανε γενιές ολόκληρες Ελλήνων να την αισθάνονται δεύτερη πατρίδα τους.
Ταυτόχρονα, συζητούν με ιστορικούς και ερευνητές για τις προσδοκίες του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους από τον ακμάζοντα ελληνισμό της Αιγύπτου.

Ο Γεώργιος Αβέρωφ, που έζησε λιτά και με ευσέβεια αλλά ευεργέτησε γενναιόδωρα, ακολουθεί την παράδοση των Ηπειρωτών της διασποράς και συνοψίζει το όραμα για μια Ελλάδα αναπτυγμένη, σύγχρονη και ισχυρή πνευματικά, πολιτιστικά, οικονομικά και εθνικά.
Με την οικονομική συμβολή του, προχώρησε η αποπεράτωση του Βασιλικού Σχολείου των Τεχνών, που μετεξελίχθηκε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το θωρηκτό, που χρηματοδότησε, με τη δράση του στο Αιγαίο έγραψε μερικές από τις λαμπρότερες σελίδες στην ελληνική ιστορία και η συλλογή του έργων τέχνης αποτέλεσε την απαρχή για τη δημιουργία του πολιτιστικού θησαυρού που εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη.

Γεννημένος το 1818, από οικογένεια κτηνοτρόφου, έκανε πράξη την ευχή της μάνας του να γίνεται «μάλαμα» το χώμα που έπιανε, όταν μετανάστης στο Κάιρο το 1840, ασχολήθηκε με το εμπόριο.
Αφού μεγαλούργησε επιχειρηματικά για 20 χρόνια, μετεγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια, όπου έδωσε νέα πνοή στην ομογένεια, αποπληρώνοντας τα τεράστια χρέη της Ελληνικής Κοινότητας και καθοδηγώντας την από τη θέση του προέδρου, για δεκατέσσερα χρόνια, μέχρι τον θάνατο του το 1899.

Ο Γεώργιος Αβέρωφ δεν επέστρεψε ποτέ πίσω στην Ελλάδα, απογοητευμένος, όπως αποκαλύπτει η δημοσιογραφική έρευνα του Νίκου Μεγγρέλη και της Εριφύλης Μαρωνίτη, από την απροθυμία των Ελλήνων πολιτικών να σταθεροποιήσουν την οικονομία, να οργανώσουν τον κρατικό μηχανισμό και να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις.
Αντίθετα, ο σπόρος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα, φυτεύτηκε από τον Ευάγγελο Παπανούτσο το 1930 στο «εύφορο» εκπαιδευτικό περιβάλλον που ο Αβέρωφ είχε δημιουργήσει στην Αλεξάνδρεια.

Το ντοκιμαντέρ μας μεταφέρει σε χώρους που σφράγισε η προσφορά του Γ. Αβέρωφ και καταγράφει μαρτυρίες.

Στον ιδιαίτερο τόπο του, εκκλησίες, σχολεία και έργα καθημερινότητας.
Στην Αθήνα, το συγκρότημα της Σχολής Ευελπίδων, το σωφρονιστικό κατάστημα Εφηβείο Αβέρωφ, η ορθομαρμάρωση του Παναθηναϊκού Σταδίου ενόψει των Ολυμπιακών του 1896 και το κληροδότημα υποτροφιών στο Ωδείο Αθηνών.
Στη «δεύτερη πατρίδα» του, το Αβερώφειο παρθεναγωγείο, Παράρτημα Αλεξάνδρειας του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού σήμερα και το Νοσοκομείο του Αγίου Σωφρονίου.

Αναζητώντας τα χνάρια της πολυάριθμης κάποτε, ελληνικής κοινότητας, ο Νίκος Μεγγρέλης και η Εριφύλη Μαρωνίτη, περιπλανώνται στην πολύβουη και πολύχρωμη σημερινή πραγματικότητα του Καΐρου, ξεφυλλίζουν αρχεία, και καταγράφουν μαρτυρίες για τα ευεργετήματα των Αιγυπτιωτών.
Την Αμπέτειο Σχολή των Γεώργιου, Ραφαήλ και Ανανία Αμπέτ, το Σπετσεροπούλειον Ιδρυμα του Γεώργιου Π. Σπετσερόπουλου, την Αχιλλοπούλειο Σχολή του Ευάγγελου Κ. Αχιλλόπουλου, την Μονή και τον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου.

Ο φακός του ντοκιμαντέρ αποτυπώνει βιώματα από την εποχή του αλληλοσεβασμού και της φυσικής ευγένειας των ανθρώπων, από τη συνύπαρξη των δύο λαών στη χώρα του Νείλου.

Ψηλαφεί την Ιστορία, στα γραφεία και τις αίθουσες συνεδριάσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στο Κάϊρο, όπου κατέφυγε και εγκαταστάθηκε η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, μέχρι την απελευθέρωση της χώρας μας από τους Γερμανούς.

Επιστημονική σύμβουλος της εκπομπής είναι η Ματούλα Τομαρά - Σιδέρη, Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Στο ντοκιμαντέρ, σκιαγραφούν, αναλύουν και ερμηνεύουν με συνεντεύξεις τους, σημαντικές προσωπικότητες όπως οι: Νικόλαος Γαριλίδης, Πρέσβης της Ελλάδας στην Αίγυπτο, Σπύρος Εργολάβος, Φιλόλογος, Συγγραφέας, πρ. Καθηγητής, Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων, Μαρία Ευθυμίου, Καθηγήτρια Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας, Ακαδημία Αθηνών, Βάσω Θεοδώρου, Καθηγήτρια Ιστορίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Χρήστος Καβαλής, Πρόεδρος, Ελληνική Κοινότητα Καΐρου, Βασίλης Κολώνας, Ιστορικός Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Νίκος Κούκης, Πρόεδρος, Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, Ναμπιλάχ Μακράμ Νοντέλ Σαϊέντ, Υπουργός Μετανάστευσης και Αιγυπτίων της Διασποράς, Νίκη Μαρωνίτη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Άγγελος Νταλαχάνης, Ιστορικός- Συγγραφέας, Σταυρούλα Σπανούδη, Διευθύντρια, Παράρτημα Αλεξανδρείας του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, Κωνσταντίνος Τζαφέας, Δήμαρχο Μετσόβου, Ματούλα Τομαρά – Σιδέρη, Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Παναγιώτης Τουρνικιώτης, Καθηγητής Αρχιτεκτονικής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αλέξης Φραγκιάδης, Οικονομικός Ιστορικός