Η μακροβιότερη πολιτιστική εκπομπή της τηλεόρασης.
Το «Μονόγραμμα» στη δημόσια τηλεόραση. Έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.
«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012 η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς-παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».
Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού - σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, προκειμένου να παρουσιαστεί με αυτοβιογραφική μορφή η ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων που δρουν στην πνευματική, πολιτιστική, καλλιτεχνική, κοινωνική και γενικότερα στη δημόσια ζωή, ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.
Η μορφή της κάθε εκπομπής έχει στόχο την αυτοβιογραφική παρουσίαση καταγραφή σε εικόνα και ήχο) ενός ατόμου που δρα στην πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική και γενικά στη δημόσια ζωή, κατά τρόπο που κινεί το ενδιαφέρον των συγχρόνων του.
Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του)και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που διαπραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.
Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον τέταρτο ως τον τρίτο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.
Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, Β, Ω και Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.
Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με την σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.
Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας η οποία γίνεται γι' αυτόν. Στη συνέχεια με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και μετά από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.
Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 380 περίπου πρόσωπα και θεωρούμε ως πολύ χαρακτηριστικό, στην αντίληψη της δημιουργίας της σειράς, το ευρύ φάσμα ειδικοτήτων των αυτοβιογραφουμένων, που σχεδόν καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς και κοινωνικούς χώρους με τις ακόλουθες ειδικότητες: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αστροφυσικοί, βαρύτονοι, βιολονίστες, βυζαντινολόγοι, γελοιογράφοι, γεωλόγοι, γλωσσολόγοι, γλύπτες, δημοσιογράφοι, διευθυντές ορχήστρας, δικαστικοί, δικηγόροι, εγκληματολόγοι, εθνομουσικολόγοι, εκδότες, εκφωνητές ραδιοφωνίας, ελληνιστές, ενδυματολόγοι, ερευνητές, ζωγράφοι, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, θέατρο σκιών, ιατροί, ιερωμένοι, ιμπρεσάριοι, ιστορικοί, ιστοριοδίφες, καθηγητές πανεπιστημίων, κεραμιστές, κιθαρίστες, κινηματογραφιστές, κοινωνιολόγοι, κριτικοί λογοτεχνίας, κριτικοί
τέχνης, λαϊκοί οργανοπαίκτες, λαογράφοι, λογοτέχνες, μαθηματικοί, μεταφραστές, μουσικολόγοι, οικονομολόγοι, παιδαγωγοί, πιανίστες, ποιητές, πολεοδόμοι, πολιτικοί, σεισμολόγοι, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, σκιτσογράφοι, σπηλαιολόγοι, στιχουργοί, στρατηγοί, συγγραφείς, συλλέκτες, συνθέτες, συνταγματολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων και εικόνων, τραγουδιστές, χαράκτες, φιλέλληνες, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, φυσικοί, φωτογράφοι, χορογράφοι,
χρονογράφοι, ψυχίατροι.

Στην πολυσήμαντη πνευματική και ερευνητική παρουσία του Άγγελου Δεληβοριά, διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη, είναι αφιερωμένο το συγκεκριμένο «Μονόγραμμα», παραγωγής του 1985. Το πρώτο μέρος του ντοκιμαντέρ αναφέρεται στη διαδρομή του ως αρχαιολόγου και το δεύτερο στη δεκαετή θητεία του στο Μουσείο Μπενάκη.

Ο Άγγελος Δεληβοριάς αρχίζει την αυτοβιογραφική του αφήγηση, μιλώντας για τα νεανικά του χρόνια και τη διαμόρφωση των προσανατολισμών του. Αναφέρεται στην επίδραση του πατέρα του και στο πώς άρχισε να εντείνεται το ενδιαφέρον του για την ιστορία της Αρχαίας Τέχνης στις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου, χάρη στον σπουδαίο φιλόλογο Γιώργο Δούμα, καθοδηγητή των αναζητήσεών του στην εφηβεία.

Τότε, όπως εξιστορεί ο Δεληβοριάς, ανακάλυψε και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αποφασιστικό δε ρόλο στη μετέπειτα πορεία του έπαιξε η γνωριμία του με τον Χρήστο και τη Σεμνή Καρούζου. Σπούδασε από το 1956 Ιστορία και Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική της Θεσσαλονίκης κοντά στον αρχαιολόγο Γιώργο Μπακαλάκη. Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, παρακολουθώντας τα μαθήματα του W.H.Schuchardt.

Κατόπιν, η αφήγηση της επιστημονικής του εξέλιξης ως αρχαιολόγου περιέχει τις προσπάθειες και το έργο μιας ολόκληρης γενιάς αρχαιολόγων αφοσιωμένων στην επιστήμη τους, ενώ παράλληλα αναφέρεται σε ονόματα σπουδαίων αρχαιολόγων – ιστορικών Τέχνης με τους οποίους συνδέθηκε, όπως ο Γιάννης Μηλιάδης (1895-1975), ο Γιάννης Παπαδημητρίου (1904-1963) και ο Μαρίνος Γ. Καλλιγάς (1906-1985). Μιλά για την πρόσληψή του από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, τη θητεία του στις Αρχαιολογικές Περιφέρειες Αχαΐας και Αρκαδίας-Λακωνίας και τη συμμετοχή του στις ανασκαφές του ιερού της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα, στο ιερό της Νύμφης νοτίως της Ακρόπολης και στην Αχαΐα. Αναφέρεται ακόμη στην έρευνά του σχετικά με την ταύτιση μελών αγαλμάτων και την ανασύνθεσή τους, όπως με την εξέταση των γλυπτών της Τεγέας και την ταύτιση κορμού γυναικείου αγάλματος με το σώμα της φημισμένης κεφαλής της Υγείας, που το απέδωσε στον Σκόπα.

Μιλά στη συνέχεια για την παραίτησή του από την Αρχαιολογική Υπηρεσία το 1969, για την υποτροφία στη Γερμανία, τη διατριβή του και το τηλεφώνημα του Μαρίνου Καλλιγά να αναλάβει τη διεύθυνση του Μουσείου Μπενάκη. Στο εξής η αφήγηση του Άγγελου Δεληβοριά ξεδιπλώνει το αναμορφωτικό του έργο στο Μουσείο, έχοντας διαγράψει 10ετή και πλέον θητεία και το όραμά του για το μέλλον. Κάνει λόγο για τις προκλήσεις της εποχής και τις πρωτοπόρες κινήσεις ως προς την κατεύθυνση του Μουσείου συναγωνιζόμενο τα μεγάλα σύγχρονα μουσεία. Στο πλαίσιο αυτό μιλά για την εκτίμηση της προσφοράς όχι μόνο των εργαζομένων αλλά και του κοινού για την πορεία του Μουσείου, για πρακτικές ανεύρεσης πόρων και τη διοργάνωση εκθέσεων, όπως η έκθεση «Η Ελλάδα και η Θάλασσα» που οργανώθηκε στον Πειραιά το 1985.

Η εκπομπή γυρίστηκε στην Αθήνα, στο Μουσείο Μπενάκη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στο Θησείο κ.ά.