Για άλλη μια χρονιά το «Μονόγραμμα» έρχεται να καταγράψει για 39η χρονιά με το δικό του μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας. Τα πρόσωπα που δημιούργησαν πολιτισμό, που έφεραν εντός τους πολιτισμό και εξύψωσαν με αυτό το «μικρό πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο» όπως είπε ο Γιώργος Σεφέρης «που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου...».

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012 η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».

Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού - σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, όταν ερευνώντας, διαπίστωσε ότι δεν υπάρχει ουδεμία καταγραφή της Ιστορίας των ανθρώπων του πολιτισμού μας, παρά αποσπασματικές καταγραφές. Επιθυμούσε να καταγράψει με αυτοβιογραφική μορφή τη ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων, έτσι ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας η οποία γίνεται γι' αυτόν. Στη συνέχεια με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και μετά από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.

Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που διαπραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.

Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον τέταρτο ως τον τρίτο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.

Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, Β, Ω και Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.

Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με την σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.

Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 400 πρόσωπα και θεωρούμε ως πολύ χαρακτηριστικό, στην αντίληψη της δημιουργίας της σειράς, το ευρύ φάσμα ειδικοτήτων των αυτοβιογραφουμένων, που σχεδόν καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς και κοινωνικούς χώρους με τις ακόλουθες ειδικότητες: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αστροφυσικοί, βαρύτονοι, βιολονίστες, βυζαντινολόγοι, γελοιογράφοι, γεωλόγοι, γλωσσολόγοι, γλύπτες, δημοσιογράφοι, διαστημικοί επιστήμονες, διευθυντές ορχήστρας, δικαστικοί, δικηγόροι, εγκληματολόγοι, εθνομουσικολόγοι, εκδότες, εκφωνητές ραδιοφωνίας, ελληνιστές, ενδυματολόγοι, ερευνητές, ζωγράφοι, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, θέατρο σκιών, ιατροί, ιερωμένοι, ιμπρεσάριοι, ιστορικοί, ιστοριοδίφες, καθηγητές πανεπιστημίων, κεραμιστές, κιθαρίστες, κινηματογραφιστές, κοινωνιολόγοι, κριτικοί λογοτεχνίας, κριτικοί τέχνης, λαϊκοί οργανοπαίκτες, λαογράφοι, λογοτέχνες, μαθηματικοί, μεταφραστές, μουσικολόγοι, οικονομολόγοι, παιδαγωγοί, πιανίστες, ποιητές, πολεοδόμοι, πολιτικοί, σεισμολόγοι, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, σκιτσογράφοι, σπηλαιολόγοι, στιχουργοί, στρατηγοί, συγγραφείς, συλλέκτες, συνθέτες, συνταγματολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων και εικόνων, τραγουδιστές, χαράκτες, φιλέλληνες, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, φυσικοί, φωτογράφοι, χορογράφοι, χρονογράφοι, ψυχίατροι.

Η νέα σειρά εκπομπών:

Αυτοβιογραφούνται στην ενότητα αυτή: ο ηθοποιός Γρηγόρης Βαλτινός, ο ποιητής Κώστας Παπαγεωργίου, η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου, ο σκηνοθέτης Κώστας Φέρρης, ο μουσικολόγος Γιώργος Μονεμβασίτης, ο σκιτσογράφος-γελοιογράφος Γήσης Παπαγεωργίου, ο σκηνοθέτης Δήμος Αβδελιώδης, η τραγουδίστρια και ποιήτρια Γιοβάννα, ο κριτικός λογοτεχνίας Δημήτρης Ραυτόπουλος, ο συνθέτης Γιώργος Κουμεντάκης, ο ηθοποιός Γιάννης Φέρτης, ο σκιτσογράφος Γιώργος Ψαρρόπουλος, ο συγγραφέας Γιάννης Παπακώστας, ο μουσικός Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο αρχαιολόγος και Ακαδημαϊκός Μανόλης Κορρές, ο κύπριος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ο ζωγράφος Γιώργος Ρόρρης, ο συγγραφέας και πολιτικός Μίμης Ανδρουλάκης, ο αρχαιολόγος Νίκος Σταμπολίδης, ο εικαστικός Δημήτρης Ταλαγάνης, η συγγραφέας Μάρω Δούκα, ο δεξιοτέχνης του κλαρίνου Βασίλης Σαλέας, ο τραγουδοποιός Κώστας Χατζής, η σκηνοθέτης Κατερίνα Ευαγγελάτου, η συγγραφέας Έρη Ρίτσου, ο πιανίστας Γιάννης Βακαρέλης, ο τυπογράφος και εκδότης Αιμίλιος Καλιακάτσος, ο συγγραφέα Φώντας Λάδης, η αρχαιολόγος Έφη Σαπουνά – Σακελλαράκη, ο ζωγράφος Δημήτρης Γέρος, και άλλοι.

Ποιητής, συγγραφέας, εκδότης, δημοσιογράφος κι ωστόσο διακριτικός και χαμηλών τόνων διανοούμενος, που η ποίησή του ευτύχησε να μελοποιηθεί από όλους τους μεγάλους μας συνθέτες, αφού λειτούργησε σαν Μπρεχτικός φακός, μεγεθύνοντας τα πάθη και τις περιπέτειες του λαού μας, ο Φώντας Λάδης, μας συστήνεται στο Μονόγραμμα.

Γεννήθηκε στη Σπάρτη. Η παιδική του ηλικία σημαδεύτηκε από τις συνεχείς μετακινήσεις-μεταθέσεις του πατέρα του στην Αθήνα και στην επαρχία.

Σε ηλικία 7-8 ετών, μια αδενοπάθεια -συνήθης για την εποχή- τον καθηλώνει. Ωστόσο τον οδηγεί στην έκδοση χειρόγραφου περιοδικού. Το στέλνουν στον Ανεμοδουρά «πατέρα του Μικρού Ήρωα».

Στις δύο πρώτες τάξεις του Γυμνασίου πηγαίνει στη Σχολή Χατζηδάκη, με υποτροφία. Μία αυτοδιοικούμενη σχολική κοινότητα, δημιούργημα γνωστών προοδευτικών εκπαιδευτικών, όπου φοίτησαν δεκάδες γνωστά – σήμερα - ονόματα της τέχνης, της επιστήμης και των γραμμάτων. Ο Φώντας Λάδης, αρχίζει να διακρίνεται στο γράψιμο.

Στο διάστημα 1958-60, ο πατέρας του μετακινείται στη Δράμα. Εκεί ως μαθητής, εκδίδει μία σειρά από μαθητικές εφημερίδες, γράφει τα πρώτα διηγήματα για τον τοπικό τύπο, ενώ στέλνει πάντα ανταποκρίσεις στα «Αθλητικά Χρονικά».

Επιστροφή στην Αθήνα, όπου φοιτά στην Πάντειο, ενώ εκδίδει με άλλους μια φιλολογική εφημερίδα στην Καλλιθέα και δουλεύει σαν πλασιέ βιβλίων. Η «Επιθεώρηση Τέχνης» του δημοσιεύει δύο φορές ποιήματα.

Εντάσσεται και οργανικά στην Αριστερά, το καλοκαίρι του 1963, ενώ αρχίζει να αναγνωρίζεται το ταλέντο του στην ποίηση.

Γνωρίζεται μέσω αρχικά του Λεοντή (που τον γνώρισε όταν υπηρετούσε ως στρατιώτης στον Άραξο) και με το Λοΐζο, το Μάνο Ελευθερίου και πολλούς άλλους συνθέτες, στιχουργούς και τραγουδιστές. Όλοι μαζί δίνουν ζωή στο Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής, τον ΣΦΕΜ.

Γράφει στίχους. Το 1965 το πρώτο τραγούδι κυκλοφορεί σε δίσκο σε μουσική Μάνου Λοΐζου, το «Καράβια αλήτες».

Ακολουθεί τον Μίκη Θεοδωράκη στις περιοδείες και απαγγέλει στις συναυλίες ποιήματά του.

Δημοσιεύει τα πρώτα του ρεπορτάζ στο «Δρόμους της Ειρήνης» και με σύσταση του Μίμη Δεσποτίδη προσλαμβάνεται στην «Αυγή».

Σε ηλικία 23 ετών, το 1966 ο Φώντας Λάδης είχε γράψει μία σειρά τραγουδιών, πασίγνωστη πια, τα «Γράμματα από τη Γερμανία». Ο Μίκης Θεοδωράκης τη μελοποίησε αμέσως.

Μετά από πολλές περιπέτειες με τη λογοκρισία, τα τραγούδια αυτά θα κυκλοφορήσουν επίσημα το 1976 σε δυο διαφορετικές εκδόσεις με άλλους ερμηνευτές.

Την ίδια χρονιά γράφει «Τα τραγούδια μας» με το Μάνο Λοίζο και ερμηνευτή το Γιώργο Νταλάρα. Αμέσως μετά «Τα τραγούδια της Λευτεριάς» με το Θάνο Μικρούτσικο και ερμηνεύτρια τη Μαρία Δημητριάδη (1978).

Ακολουθεί μέχρι σήμερα μια πυρετώδης δραστηριότητα με ποιήματα, στίχους, δίσκους, βιβλία, σενάρια για το θέατρο, εκδόσεις ( “Τετράδιο”, “Μνήμες”, “Πύλη”) και φυσικά δημοσιογραφία.

Όλα αυτά έχουν σημείο εκκίνησης το υπέροχο ανακατασκευασμένο νεοκλασσικό οίκημα στον Κεραμεικό όπου στεγάζονται και οι εκδόσεις "Μνήμες".