Μια σειρά της Μαρίνας Δανέζη.

Αθήνα… Μητρόπολη-σύμβολο του ευρωπαϊκού Νότου, με ισόποσες δόσεις «grunge and grace», όπως τη συστήνουν στον πλανήτη κορυφαίοι τουριστικοί οδηγοί, που βλέπουν στον ορίζοντά της τη γοητευτική μίξη της αρχαίας ιστορίας με το σύγχρονο «cool».
Αλλά και μεγαλούπολη-παλίμψηστο διαδοχικών εποχών και αιώνων, διαχυμένων σε έναν αχανή ωκεανό από μπετόν και πολυκατοικίες, με ακαταμάχητα κοντράστ και εξόφθαλμες αντιθέσεις, στο κέντρο και τις συνοικίες της οποίας, ζουν και δρουν τα σχεδόν 4.000.000 των κατοίκων της.

Ένα πλήθος διαρκώς εν κινήσει, που από μακριά μοιάζει τόσο απρόσωπο και ομοιογενές, μα όσο το πλησιάζει ο φακός, τόσο καθαρότερα διακρίνονται τα άτομα, οι παρέες, οι ομάδες κι οι κοινότητες που γράφουν κεφάλαια στην ιστορίας της «ένδοξης πόλης».

Αυτό ακριβώς το ζουμ κάνει η κάμερα του ντοκιμαντέρ «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της πόλης», αναδεικνύοντας το άγραφο στόρι της πρωτεύουσας και φωτίζοντας υποφωτισμένες πλευρές του ήδη γνωστού.
Άνδρες και γυναίκες, άνθρωποι της διπλανής πόρτας και εμβληματικές προσωπικότητες, ανήσυχοι καλλιτέχνες και σκληρά εργαζόμενοι, νέοι και λιγότερο νέοι, «βέροι» αστοί και εσωτερικοί μετανάστες, ντόπιοι και πρόσφυγες, καταθέτουν στα πλάνα του τις ιστορίες τους, τις διαφορετικές ματιές τους, τα μικρότερα ή μεγαλύτερα επιτεύγματά τους και τα ιδιαίτερα σήματα επικοινωνίας τους στον κοινό αστικό χώρο.

Το «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της πόλης» είναι ένα τηλεοπτικό ταξίδι σε ρεύματα, τάσεις, κινήματα και ιδέες στα πεδία της μουσικής, του θεάτρου, του σινεμά, του Τύπου, του design, της αρχιτεκτονικής, της γαστρονομίας που γεννήθηκαν και συνεχίζουν να γεννιούνται στον αθηναϊκό χώρο.
«Καρποί» ιστορικών γεγονότων, τεχνολογικών εξελίξεων και κοινωνικών διεργασιών, μα και μοναδικά «αστικά προϊόντα» που «παράγει» το σμίξιμο των «πολλών ανθρώπων», κάποια θ’ αφήσουν ανεξίτηλο το ίχνος τους στη σκηνή της πόλης και μερικά θα διαμορφώσουν το «σήμερα» και το «αύριο» όχι μόνο των Αθηναίων, αλλά και της χώρας.

Μέσα από την περιπλάνησή του στις μεγάλες λεωφόρους και τα παράπλευρα δρομάκια, σε κτίρια-τοπόσημα και στις «πίσω αυλές», σε εμβληματικά στέκια και σε άσημες «τρύπες», αλλά κυρίως μέσα από τις αφηγήσεις των ίδιων των ανθρώπων-πρωταγωνιστών το «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της πόλης» αποθησαυρίζει πρόσωπα, εικόνες, φωνές, ήχους, χρώματα, γεύσεις και μελωδίες ανασυνθέτοντας μέρη της μεγάλης εικόνας αυτού του εντυπωσιακού παλιού-σύγχρονου αθηναϊκού μωσαϊκού που θα μπορούσαν να διαφύγουν.

Με συνοδοιπόρους του ακόμη ιστορικούς, κριτικούς, κοινωνιολόγους, αρχιτέκτονες, δημοσιογράφους, αναλυτές και με πολύτιμο αρχειακό υλικό το «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της πόλης» αναδεικνύει διαστάσεις της μητρόπολης που μας περιβάλλει αλλά συχνά προσπερνάμε και συμβάλλει στην επανερμηνεία του αστικού τοπίου ως στοιχείου μνήμης αλλά και ζώσας πραγματικότητας.

Ζωγραφισμένα -ή ακριβέστερα «βαμμένα»- σε βαγόνια τρένων, στις μάντρες μισογκρεμισμένων σπιτιών, γιαπιών και εργοστασίων, σε κάδους απορριμμάτων, σε στόρια καταστημάτων, αλλά και σε «τυφλούς» τοίχους ολόκληρων πολυκατοικιών, τα graffiti δίνουν χρώμα στην καθημερινότητα των περαστικών και ταυτόχρονα προκαλούν: όχι μόνο το βλέμμα, αλλά ερωτήματα και στοχασμούς.

Τέχνη ή βανδαλισμός; Μια «μουτζούρα» ή «μια ευχάριστη χρωματική και καλλιτεχνική έκπληξη» που κάλυψε το σκληρό και άχαρο μπετόν; Οπτικά «θορυβώδεις κραυγές» διαμαρτυρίας και αποσυμπίεσης, που αδιαφορούν για τις αισθητικές τους συνέπειες στο αστικό περιβάλλον ή λυτρωτικές επουλώσεις του τραύματος μιας πόλης που εγκαταλείπεται;

Ξεκινώντας από τις πρώτες «ταγκιές», τα «toys» και τους «kings» και φτάνοντας ως τα διάσημα murals και τις σύγχρονες υπερμεγέθεις τοιχογραφίες διακεκριμένων καλλιτεχνών, o δρόμος του graffiti και της street art, υπήρξε άλλοτε μουντός, σκοτεινός και δυσνόητος για τους πολλούς κι άλλοτε πολύχρωμος, καλλιτεχνικός και απόλυτα διαυγής στους περισσότερους. Πάντοτε όμως ήταν ένας δρόμος αστικός ή περιαστικός με φόντο τις συγκυρίες και τις αντιθέσεις της μεγάλης πόλης.

Αυτό το δρόμο με τις κομβικές του διασταυρώσεις και τα υποφωτισμένα σοκάκια του παρακολουθεί ο φακός του ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ στο επεισόδιο «Τοιχογραφίες στην πόλη».
Ένα συναρπαστικό ταξίδι από τη γέννηση των πρώιμων graffiti Αφροαμερικανών και Ισπανόφωνων writers στις αρχές των ‘70s στα νεοϋορκέζικα «γκέτο», στον ερχομό τους στην Ελλάδα τη δεκαετία του ΄80, με βασικούς φορείς τους φαν του break dance… Και από τις πρώτες εξορμήσεις των αθηναϊκών crews σε Κολωνό, Καλλιμάρμαρο, Αγία Παρασκευή, Πευκάκια ως τη Σαρρή του σήμερα «με τη μεγάλη σημασία για την ιστορία της τέχνης του δρόμου στην Ελλάδα» και τις άλλες αθηναϊκές οδούς τις γεμάτους πια με διάσημα έργα.

Η κάμερα καταγράφει το παρελθόν και το παρόν αυτής της τόσο ζωντανής και τόσο εφήμερης δημιουργίας που κάθε φορά ακροβατεί στα όρια του νόμιμου και του παράνομου, της τέχνης και της μη τέχνης, της προσωπικής και της συλλογικής έκφρασης.

Γκραφιτάδες πρώην και νυν, street artists, beatboxers, εικονογράφοι, εικαστικοί καλλιτέχνες, ερευνητές-συγγραφείς, κοινωνιολόγοι και αρχιτέκτονες, φωτίζουν ο καθένας τους και μια πλευρά του χθες και του σήμερα της αθηναϊκής «τέχνης του δρόμου» που συνεχίζει να γράφει -ή να «βάφει»- την ιστορία της στο δημόσιο χώρο διαμορφώνοντας καθημερινά το αστικό τοπίο στο …κλεινόν άστυ.

Συνοδοιπόροι μας στο πέρασμά μας από τις Τοιχογραφίες της Πόλης (με αλφαβητική σειρά) είναι οι: Χαράλαμπος Δαραδήμος (Εικαστικός Καλλιτέχνης), Κωνσταντίνα-Μαρία Κωνσταντίνου (Κοινωνιολόγος-ΜΔΕ

Εγκληματολόγος), Πολύνα Ξηραδάκη (Founder-Project Manager «Urban Layers»), Ορέστης Πάγκαλος (Έρευνα-Επιμέλεια «Η ιστορία του graffiti στην Ελλάδα»), Αντώνης Ρέλλας (Σκηνοθέτης, Ανάπηρος Ακτιβιστής), Σταύρος Σταυρίδης (Καθηγητής Σχ. Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ), Νίκος Τρανός (Γλύπτης/Εικαστικός Καλλιτέχνης), Χαρίτωνας Τσαμαντάκης (Έρευνα-Επιμέλεια «Η ιστορία του graffiti στην Ελλάδα», Ευδοξία Ζ.Φασούλα (Δικαστική και Αναλυτική Γραφολόγος-Νομικός), b. (Street Artist), Nique (Graffiti Artist), Stelios Pupet (Ζωγράφος), RTM One (Εικονογράφος-Art Workshops Instructor), Sner One (Graffiti Artist).