Στην ΕΡΤ, η πορεία μιας εκπομπής 39 ετών!!!

Η μακροβιότερη πολιτιστική εκπομπή της τηλεόρασης

Τριάντα εννέα χρόνια συνεχούς παρουσίας το «Μονόγραμμα» στη δημόσια τηλεόραση. Έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012 η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς-παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».

Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού - σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, προκειμένου να παρουσιαστεί με αυτοβιογραφική μορφή η ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων που δρουν στην πνευματική, πολιτιστική, καλλιτεχνική, κοινωνική και γενικότερα στη δημόσια ζωή, ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Η μορφή της κάθε εκπομπής έχει στόχο την αυτοβιογραφική παρουσίαση (καταγραφή σε εικόνα και ήχο) ενός ατόμου που δρα στην πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική και γενικά στη δημόσια ζωή, κατά τρόπο που κινεί το ενδιαφέρον των συγχρόνων του.

Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που διαπραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.

Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον τέταρτο ως τον τρίτο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.

Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, Β, Ω και Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.

Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με την σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.

Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας η οποία γίνεται γι' αυτόν. Στη συνέχεια με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και μετά από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.

Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 380 περίπου πρόσωπα και θεωρούμε ως πολύ χαρακτηριστικό, στην αντίληψη της δημιουργίας της σειράς, το ευρύ φάσμα ειδικοτήτων των αυτοβιογραφουμένων, που σχεδόν καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς και κοινωνικούς χώρους με τις ακόλουθες ειδικότητες: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αστροφυσικοί, βαρύτονοι, βιολονίστες, βυζαντινολόγοι, γελοιογράφοι, γεωλόγοι, γλωσσολόγοι, γλύπτες, δημοσιογράφοι, διευθυντές ορχήστρας, δικαστικοί, δικηγόροι, εγκληματολόγοι, εθνομουσικολόγοι, εκδότες, εκφωνητές ραδιοφωνίας, ελληνιστές, ενδυματολόγοι, ερευνητές, ζωγράφοι, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, θέατρο σκιών, ιατροί, ιερωμένοι, ιμπρεσάριοι, ιστορικοί, ιστοριοδίφες, καθηγητές πανεπιστημίων, κεραμιστές, κιθαρίστες, κινηματογραφιστές, κοινωνιολόγοι, κριτικοί λογοτεχνίας, κριτικοί τέχνης, λαϊκοί οργανοπαίκτες, λαογράφοι, λογοτέχνες, μαθηματικοί, μεταφραστές, μουσικολόγοι, οικονομολόγοι, παιδαγωγοί, πιανίστες, ποιητές, πολεοδόμοι, πολιτικοί, σεισμολόγοι, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, σκιτσογράφοι, σπηλαιολόγοι, στιχουργοί, στρατηγοί, συγγραφείς, συλλέκτες, συνθέτες, συνταγματολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων και εικόνων, τραγουδιστές, χαράκτες, φιλέλληνες, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, φυσικοί, φωτογράφοι, χορογράφοι, χρονογράφοι, ψυχίατροι.


Η νέα σειρά εκπομπών:

Αυτοβιογραφούνται στην ενότητα αυτή: ο ζωγράφος Γιάννης Αδαμάκος, ο ηθοποιός Άγγελος Αντωνόπουλος, ο επιστήμονας και καθηγητής του ΜΙΤ Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος, ο γλύπτης Αριστείδης Πατσόγλου, η σκιτσογράφος, σκηνογράφος και ενδυματολόγος Έλλη Σολομωνίδου-Μπαλάνου, ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής Κώστας Νεστορίδης, η τραγουδίστρια Δήμητρα Γαλάνη, ο ποιητής, αρθρογράφος και μελετητής τους παραδοσιακού μας τραγουδιού Παντελής Μπουκάλας, ο τραγουδιστής Λάκης Χαλκιάς, ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας, ο ζωγράφος Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, η συγγραφέας Τατιάνα Αβέρωφ, ο αρχαιολόγος και Ακαδημαϊκός Μανώλης Κορρές, η ζωγράφος Μίνα Παπαθεοδώρου Βαλυράκη, ο κύπριος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ο ζωγράφος Γιώργος Ρόρρης, ο συγγραφέας και πολιτικός Μίμης Ανδρουλάκης, ο αρχαιολόγος Νίκος Σταμπολίδης, ο λογοτέχνης Νάσος Βαγενάς, ο εικαστικός Δημήτρης Ταλαγάνης, η συγγραφέας Μάρω Δούκα, ο δεξιοτέχνης του κλαρίνου Βασίλης Σαλέας, ο συγγραφέας Άλέξης Πανσέληνος, ο τραγουδοποιός Κώστας Χατζής, η σκηνοθέτης Κατερίνα Ευαγγελάτου, η ηθοποιός και συγγραφέας παιδικών βιβλίων Κάρμεν Ρουγγέρη, η συγγραφέας Έρη Ρίτσου, και άλλοι.

Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης ένα από τα λαμπρότερα μυαλά της νέας γενιάς, συστήνεται στο Μονόγραμμα. Είναι Καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Επιστήμης Υπολογιστών του ΜΙΤ και μέλος του Εργαστηρίου Πληροφορικής και Τεχνητής Νοημοσύνης του MIT.

Ο νεαρός αυτός Έλληνας σε ηλικία μόλις 27 ετών κατάφερε να λύσει έναν μαθηματικό γρίφο του Νας (Nash) τον οποίο εκατομμύρια μαθηματικοί από όλον τον κόσμο προσπαθούσαν να τον λύσουν επί 60 χρόνια, χωρίς αποτέλεσμα.

Γεννήθηκε το 1981 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Έχει κρητικές ρίζες και από τους δυο γονείς και τις διακοπές του πάντα τις περνούσε στην Κρήτη. Τελείωσε τη Βαρβάκειο με 20 στρογγυλό.

Ο πατέρας του μαθηματικός και η μητέρα του φιλόλογος που τον μύησε στο θέατρο στο σινεμά και τη λογοτεχνία.

Θυμάται τα παιδικά του χρόνια να είναι γεμάτα πάθος για γνώση και ανακάλυψη.

Στις τρεις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού, ο σύλλογος γονέων είχε κάνει μία συνεργασία για ένα εξωσχολικό μάθημα σε Πληροφορική και σε Προγραμματισμό. Εκεί άρχισε να τον ιντριγκάρει ο προγραμματισμός του υπολογιστή.

Ήθελε να γίνει αρχικά πιλότος, αεροναυπηγός, μαθηματικός, ενώ φλέρταρε και με τη γλωσσολογία. Τελικά αποφοίτησε από το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ με το πτυχίο του να γράφει βαθμό 9,98!

Ακολουθούν μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο Μπέρκλεϊ, (PhD) Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Πληροφορικής.

Το διδακτορικό του ήταν για την υπολογιστική πολυπλοκότητα της ισορροπίας Nash.

Η ισορροπία Nash είναι ένα εργαλείο της θεωρίας παιγνίων, το οποίο επιτρέπει στον μελετητή να εξηγήσει μία στρατηγική συμπεριφορά, την οποία βλέπει να έχουν στρατηγικοί παίκτες σε ένα παιχνίδι ή σε μία άλλου τύπου σύγκρουση ή σε μία κοινωνική αλληλεπίδραση.

«Η γνώση είναι μία, στην οποία όταν φτάνεις, τελειώνει ένας δρόμος. Και είναι συνήθως ένας δρόμος που εμπεριέχει πολύ κόπο και πολύ πόνο και πολλή σκέψη και πολύ προσπάθεια» λέει.

Εδώ και δέκα και πλέον χρόνια είναι καθηγητής στη Βοστώνη στο ΜΙΤ, στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Επιστημών των Υπολογιστών.

Το 2009 λύνει τον Γρίφος Νας, ένα γρίφο πληροφορικής άλυτο από το 1950.

Πως τον έλυσε; τυχαία! Όταν …κράσαρε ο υπολογιστής του ένοιωσε «πως ήρθε σε επαφή, με μια αρμονία στο σύμπαν…»

Με την επίλυση αυτού του γρίφου, θα μπορούσε να προβλεφθεί το τι γίνεται όταν πολλοί άνθρωποι ή οργανισμοί παίρνουν αποφάσεις ταυτόχρονα, τη στιγμή που η απόφαση του καθενός στηρίζεται στην απόφαση των υπολοίπων.

Τα τελευταία επτά χρόνια ασχολείται με προβλήματα στα θεμέλια της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής εκμάθησης. Η τεχνητή νοημοσύνη προσπαθεί να λύσει ένα πολύ ενδιαφέρον επιστημονικά πρόβλημα που έχει να κάνει με το πως θα εφοδιάσουν τα υπολογιστικά συστήματα με την ικανότητα να αντιλαμβάνονται τον κόσμο γύρω τους και να λαμβάνουν αποφάσεις.

«Ο τελικός στόχος είναι οι νοήμονες μηχανές, οι νοητικές τους λειτουργίες, να είναι ανταγωνιστικές με αυτές του ανθρώπου. Αυτό δεν σημαίνει ότι θέλουμε να αντιγράψουμε τον ανθρώπινο νου…

...Τα δυστοπικά σενάρια, για τα οποία μιλάνε τα ΜΜΕ πολλές φορές, ότι οι μηχανές θα μας καταλάβουν σε πέντε-δέκα χρόνια δεν πρόκειται να συμβούν σύντομα. Θα βλέπουμε σιγά-σιγά, έξυπνους αλγόριθμους να μπαίνουν και να βελτιώνουν τις παραγωγικές μας διαδικασίες σε διάφορους τομείς, αλλά έχουμε δρόμο ακόμα» λέει.

Το 2018 διακρίθηκε με το Βραβείο Νεβάνλινα από την διεθνή ένωση μαθηματικών.