Τριάντα πέντε χρόνια συνεχούς παρουσίας το «Μονόγραμμα», η μακροβιότερη πολιτιστική εκπομπή της δημόσιας τηλεόρασης, έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012, η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς-παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».
Έθνος χωρίς ιστορική μνήμη, και χωρίς συνέχεια πολιτισμού, είναι καταδικασμένο. Και είμαστε υποχρεωμένοι ως γενιά, να βρούμε τις βέβαιες πατημασιές, πάνω στις οποίες θα πατήσουν οι επόμενες γενιές. Πώς; Βαδίζοντας στα χνάρια του πολιτισμού που άφησαν οι μεγάλοι της εποχής μας. Στο μεσοστράτι δύο αιώνων, και υπερήφανοι που γεννηθήκαμε την ίδια εποχή με αυτούς και κοινωνήσαμε της Τέχνης τους, οφείλουμε να τα περιφρουρήσουμε, να τα περισώσουμε.

Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού-σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, προκειμένου να παρουσιαστεί με αυτοβιογραφική μορφή η ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων που δρουν στην πνευματική, πολιτιστική, καλλιτεχνική, κοινωνική και γενικότερα στη δημόσια ζωή, ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Η μορφή της κάθε εκπομπής έχει στόχο την αυτοβιογραφική παρουσίαση (καταγραφή σε εικόνα και ήχο) ενός ατόμου που δρα στην πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική και γενικά στη δημόσια ζωή, κατά τρόπο που κινεί το ενδιαφέρον των συγχρόνων του.
Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που πραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.

Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον 4ο ώς τον 3ο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.
Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, το Β, το Ω και το Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.

Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με τη σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.

Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας, η οποία γίνεται γι' αυτόν. Στη συνέχεια, με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και έπειτα από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία, ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.

Στη δημιουργία της σειράς των εκπομπών συνεργάστηκαν:
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης
Σκηνοθέτες: Γιάννης Ξανθόπουλος, Χρίστος Ακρίδας, Κιμ Ντίμον, Μπάμπης Πλαϊτάκης, Γιώργος Σγουράκης και Περικλής K. Ασπρούλιας
Φωτογραφία: Στάθης Γκόβας
Ηχοληψία: Νίκος Παναγοηλιόπουλος
Μοντάζ: Σταμάτης Μαργέτης και Γιώργος Γεωργόπουλος
Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης

Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Βασίλης Παπαβασιλείου αυτοβιογραφείται στο αποψινό «Μονόγραμμα» σε μια συναρπαστική αφήγηση, έτσι όπως μόνο ένας άνθρωπος που έχει βιώσει την υψηλή τέχνη του θεάτρου, μπορεί να αποδώσει.

Ο Βασίλης Παπαβασιλείου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1949, έξι μήνες πριν από το στρατιωτικό τέλος του εμφύλιου πολέμου. Ο πατέρας του τον είδε πρώτη φορά όταν ήταν τεσσάρων μηνών γιατί ήταν στο μέτωπο, με τον Εθνικό Στρατό. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, αλλά μεγάλωσε στις Σέρρες.

Η πρώτη επαφή του με το θέατρο ήταν, όταν παιδί ακόμα είδε στον πάγκο του πρακτορείου εφημερίδων, το περιοδικό «Θέατρο», το ιστορικό περιοδικό του Κώστα Νίτσου. Ήταν το δεύτερο τεύχος του «Θεάτρου», όπου δημοσιευόταν και το «Νησί της Αφροδίτης» του Αλέξη Πάρνη.

Έφηβος πια το καλοκαίρι του 1965, στη Θεσσαλονίκη, στο Θέατρο του Κήπου βλέπει τους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη και τους «Πέρσες» του Αισχύλου, από το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, παραστάσεις που τον σημάδεψαν και εν πολλοίς καθόρισαν τη μετέπειτα πορεία του.

Τελειώνοντας το γυμνάσιο, θέλησε να συναντηθεί με τον Κουν και να πάει στη δραματική σχολή, όμως προσέκρουσε στην αντίρρηση των δικών του που τον ήθελαν γιατρό. «Πέρασα στην Ιατρική, ξέροντας ότι θα την εγκαταλείψω…» λέει.

Τρία χρόνια αργότερα βρίσκεται σπουδαστής στη Δραματική Σχολή του Καρόλου Κουν. Η ιστορία στο Θέατρο Τέχνης κρατάει επτά χρόνια: 1971 – 1978. Αποφοίτησε από τη δραματική σχολή το 1974 και μένει ως επαγγελματίας πια ηθοποιός άλλα τέσσερα χρόνια. «Η επταετία αυτή ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα για την περιπλάνηση που ακολούθησε…» λέει.

Μετά το Θέατρο Τέχνης ακολουθεί η δημιουργία της «Σκηνής». Η «Σκηνή», όπου με τον Λευτέρη Βογιατζή, τότε στο 1980, ξεκίνησε την ιστορία της στο θέατρο της οδού Κυκλάδων.

Στις δουλειές του συγκαταλέγονται «Η Ελένη» του Γιάννη Ρίτσου, «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του Γκαίτε, «Ο Τυχοδιώκτης», βασισμένος στον Χουρμούζη, «Του Κουτρούλη ο γάμος» του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή, ο «Κύκλωπας» του Ευριπίδη στο Εθνικό και στην Επίδαυρο το 2013.

Εκ παραλλήλου, το 2012 κάνει μια «βουτιά» όπως τη χαρακτηρίζει ο ίδιος, στο χώρο της οπερέτας, ανεβάζοντας τον «Βαφτιστικό» σε συμπαραγωγή του Μεγάρου Μουσικής και του Φεστιβάλ Αθηνών.

Το 2015 ανεβάζει πάλι Σακελλαρίδη, με το «Θέλω Να Δω Τον Πάπα» στη Λυρική Σκηνή. Ακολουθεί το εντυπωσιακό «Σιχτίρ Ευρώ Μπουντρούμ Δραχμή θα πεις κι ένα τραγούδι» και τώρα το 2017 το «Relax… Mynotis» στο Θέατρο Τέχνης.