Μια ομάδα ιστορικών μάς ξεναγεί σε σημεία της Αθήνας και της Περιφέρειας, συνδεδεμένα με γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα. Αφηγούνται την Ιστορία στον τόπο της.
Το σπάνιο αρχειακό υλικό της ΕΡΤ και άλλων φορέων βοηθά στην κατανόηση της Ιστορίας.
Οι «Ιστορικοί Περίπατοι» είναι μια εκπομπή-ντοκιμαντέρ που έχει σκοπό να αναδείξει πλευρές της Ελληνικής Ιστορίας άγνωστες στο πλατύ κοινό με απλό και κατανοητό τρόπο. Η εκπομπή παρουσιάζει την ιστορία αλλιώς. Χωρίς στούντιο, με εξωτερικά γυρίσματα στην Αθήνα ή την περιφέρεια σε χώρους, που σχετίζονται με το θέμα του κάθε επεισοδίου και «εκμετάλλευση» του πολύτιμου Αρχείου της ΕΡΤ και άλλων φορέων.
Ο παρουσιαστής μαζί με έναν καλεσμένο -ειδικό στο εκάστοτε θέμα- κάνουν βόλτες στην πόλη, στα σημεία που στο παρελθόν έχουν διαδραματιστεί οι «ιστορίες» για τις οποίες συζητούν. Η επιλογή του καλεσμένου γίνεται με επιστημονικά κριτήρια, δηλαδή την πολύπλευρη έρευνά του στο συγκεκριμένο θέμα και την καταξίωσή του στην επιστημονική κοινότητα.
Η βόλτα αυτή διανθίζεται στο μοντάζ με πλούσιο αρχειακό υλικό που συνδέει το παρελθόν με το παρόν. Σημαντικό ρόλο παίζουν και τα «έξυπνα» γραφήματα (π.χ. χάρτες, χρονολόγιο, επεξήγηση όρων και ακρωνύμιων) και οι επιλεγμένες μουσικές, που παρεμβάλλονται και βοηθούν τον τηλεθεατή να καταλάβει καλύτερα το γεωγραφικό και διεθνές πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται τα ιστορικά γεγονότα.
Η εκπομπή συνεργάζεται με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Παντείου καθώς και με δεκάδες άλλους φορείς.
Οι «Ιστορικοί Περίπατοι» αποτελούν κομμάτι της Δημόσιας Ιστορίας και ως πρότζεκτ διδάσκεται στα πανεπιστήμια.

Λίγους μήνες μετά την έκδοση των πρώτων τόμων του «Φακέλου της Κύπρου» με τις καταθέσεις των εμπλεκόμενων Ελλήνων αξιωματικών στο πραξικόπημα της χούντας του Ιωαννίδη κατά του Μακαρίου και στη διπλή τουρκική εισβολή που ακολούθησε, η εκπομπή «Ιστορικοί Περίπατοι» παρουσιάζει σε δύο μέρη ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ- οδοιπορικό στη μαρτυρική Μεγαλόνησο.
Με «ξεναγούς» τον καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρο Παπαπολυβίου και τον διευθυντή των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη Τάσο Σακελλαρόπουλο, αμφότερους μέλη των Επιστημονικών Επιτροπών που συστάθηκαν σε Κύπρο και Ελλάδα για τη μελέτη του υλικού που περιέχεται στο «Φάκελο της Κύπρου», ο Πιέρρος Τζανετάκος και η ομάδα των «Ιστορικών Περιπάτων» ξεκινούν τη διαδρομή τους από την Πράσινη Γραμμή της Λευκωσίας για να καταλήξουν στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ στη Μαλούντα και στη Δερύνεια, λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά από την πόλη-φάντασμα της Αμμοχώστου. Ενδιάμεσοι σταθμοί, το χωριό Κοφίνου, όπου το Νοέμβριο του 1967 γράφτηκε μία από τις πιο σημαντικές σελίδες στην ιστορία του Κυπριακού Ζητήματος, το Προεδρικό Μέγαρο της Κύπρου, όπου στις 15 Ιουλίου του 1974 τα άρματα της χούντας έφθασαν ένα βήμα από το να δολοφονήσουν τον Μακάριο και φυσικά ο τύμβος της Μακεδονίτισσας, ένας τόπος σκληρής μνήμης και αλήθειας, όπου κατέπεσε από φίλια πυρά το Noratlas με τους 29 Έλληνες ήρωες καταδρομείς.
Στο πρώτο μέρος των «Ιστορικών Περιπάτων», αναδεικνύεται η πολιτική κληρονομιά της δεκαετίας του 1960 στο Κυπριακό Ζήτημα, με βασικούς ιστορικούς σταθμούς τις εγγενείς αδυναμίες των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου και την αμφίσημη κίνηση του Μακαρίου για μονομερή αναθεώρηση του Κυπριακού Συντάγματος και τα αιματηρά διακοινοτικά επεισόδια που ξέσπασαν τα Χριστούγεννα του 1963 και τους στόχους Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Αναλύονται οι σχέσεις της χούντας των συνταγματαρχών με τον Μακάριο και τα γεγονότα που οδήγησαν στην ολέθρια απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο, καθώς και η διαδρομή μέσω της οποίας φθάσαμε στον ακήρυχτο ελληνοκυπριακό εμφύλιο μεταξύ της ΕΟΚΑ Β΄ και των υποστηρικτών του Μακαρίου.
Στο επίκεντρο του πρώτου μέρους βρίσκονται φυσικά όλα όσα προηγήθηκαν του πραξικοπήματος σε Αθήνα και Λευκωσία από τις αρχές Ιουλίου, αλλά και όσα έγιναν το κρίσιμο πενθήμερο από το ξέσπασμα της άφρονος κίνησης του Ιωαννίδη στις 15 Ιουλίου έως και τον πρώτο Αττίλα στις 20 Ιουλίου.
Η εκπομπή βασίζεται κατά κύριο λόγο στα στοιχεία που προέκυψαν από τη μελέτη του «Φακέλου της Κύπρου», ενώ για πρώτη φορά θα δουν το φως της δημοσιότητας ντοκουμέντα όπως το ηχητικό απόσπασμα της κατάθεσης του συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Κομπόκη, ο οποίος είχε τεθεί επιχειρησιακός επικεφαλής του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου.

Στο επεισόδιο παρουσιάζονται αρχειακά πλάνα του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου, στα οποία κυριαρχούν οι δραματικές αφηγήσεις των πρωταγωνιστών, αλλά και το πώς έζησαν τις εξελίξεις ορισμένοι αυτόπτες μάρτυρες και απλοί πολίτες.

«ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ -Β' ΜΕΡΟΣ: Η τουρκική εισβολή»
Στο δεύτερο μέρος των Ιστορικών Περιπάτων αναδεικνύονται οι τραγικές πτυχές της διπλής τουρκικής εισβολής και οι επιπτώσεις της παράνομης κατοχής του 36% της νήσου από τα στρατεύματα του Αττίλα. Πρώτος σταθμός το παρατηρητήριο της Δερύνειας με φόντο την περίκλειστη Αμμόχωστο, η οποία καταλήφθηκε από τους Τούρκους, χωρίς την παραμικρή αντίσταση, στις 16 Αυγούστου 1974. Είχε προηγηθεί τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου 1974 η αμφίβια στρατιωτική επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Αττίλας Ι», η οποία και ολοκληρώθηκε τρεις μέρες μετά με την υπογραφή εκεχειρίας και την κομβική για τις μετέπειτα εξελίξεις δημιουργία του τουρκικού προγεφυρώματος στην Κυρήνεια, στις βόρειες ακτές της Κύπρου. Η κατάσταση διάλυσης στην οποία βρέθηκαν οι ελληνοκυπριακές στρατιωτικές δυνάμεις μετά το προδοτικό πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών λειτούργησε ως μέγιστο πλεονέκτημα και άνοιξε το δρόμο για τον τουρκικό στρατό- κι αυτό παρά τη σωρεία λαθών στα οποία υπέπεσαν κατά τη διάρκεια της απόβασης οι Τούρκοι επιτελικοί αξιωματικοί. Επόμενος σταθμός, ο τύμβος της Μακεδονίτισσας, όπου τα ξημερώματα της 22ης Ιουλίου συνετρίβη χτυπημένο από φίλια πυρά το αεροπλάνο τύπου Νοράτλας, το οποίο είχε απογειωθεί από την Κρήτη στο πλαίσιο της αποστολής «Νίκη», προκειμένου να μεταφέρει στην Κύπρο τους Έλληνες καταδρομείς της Ι Μοίρας για να πολεμήσουν τους Τούρκους εισβολείς. Το «Νίκη 4» παρέσυρε στο θάνατο 29 καταδρομείς και 4 αεροπόρους. Συνέχεια στο κτήριο της Βουλής των Ελλήνων και συγκεκριμένα στην αίθουσα συνεδριάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, εκεί όπου στις 23 Ιουλίου η συντετριμμένη ηθικά και στρατιωτικά χούντα του Ιωαννίδη κάλεσε τους παλαιούς πολιτικούς για να παραδώσει την εξουσία, αλλά και την ευθύνη για όσα συνέβαιναν στην Κύπρο με δική της υπαιτιότητα. Τελευταίος σταθμός του οδοιπορικού το στρατόπεδο της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) στη Μαλούντα. Οι ηρωικοί άνδρες της ΕΛΔΥΚ έδωσαν στην περιοχή Γερόλακκος, βορείως της Λευκωσίας, μία από τις πιο ηρωικές μάχες που έχει δώσει ποτέ ο Ελληνικός Στρατός. Μια μάχη απονενοημένη, αναμένοντας ματαίως στρατιωτική βοήθεια από τη μητέρα- πατρίδα. Τα τραγικά αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, όπως και τα τραύματα, όχι μόνο μεταξύ Λευκωσίας και Αθήνας, αλλά κυρίως ανάμεσα στους δύο λαούς, παραμένουν ανοικτά, όπως ανοικτή και χαίνουσα παραμένει η πληγή της παράνομης τουρκικής κατοχής του κυπριακού εδάφους.