Μια σειρά της Μαρίνας Δανέζη.

Αθήνα… Μητρόπολη-σύμβολο του ευρωπαϊκού Νότου, με ισόποσες δόσεις «grunge and grace», όπως τη συστήνουν στον πλανήτη κορυφαίοι τουριστικοί οδηγοί, που βλέπουν στον ορίζοντά της τη γοητευτική μίξη της αρχαίας ιστορίας με το σύγχρονο «cool».
Αλλά και μεγαλούπολη-παλίμψηστο διαδοχικών εποχών και αιώνων, διαχυμένων σε έναν αχανή ωκεανό από μπετόν και πολυκατοικίες, με ακαταμάχητα κοντράστ και εξόφθαλμες αντιθέσεις, στο κέντρο και τις συνοικίες της οποίας, ζουν και δρουν τα σχεδόν 4.000.000 των κατοίκων της.

Ένα πλήθος διαρκώς εν κινήσει, που από μακριά μοιάζει τόσο απρόσωπο και ομοιογενές, μα όσο το πλησιάζει ο φακός, τόσο καθαρότερα διακρίνονται τα άτομα, οι παρέες, οι ομάδες κι οι κοινότητες που γράφουν κεφάλαια στην ιστορία της «ένδοξης πόλης».

Αυτό ακριβώς το ζουμ κάνει η κάμερα του ντοκιμαντέρ «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της πόλης», αναδεικνύοντας το άγραφο στόρι της πρωτεύουσας και φωτίζοντας υποφωτισμένες πλευρές του ήδη γνωστού.
Άνδρες και γυναίκες, άνθρωποι της διπλανής πόρτας και εμβληματικές προσωπικότητες, ανήσυχοι καλλιτέχνες και σκληρά εργαζόμενοι, νέοι και λιγότερο νέοι, «βέροι» αστοί και εσωτερικοί μετανάστες, ντόπιοι και πρόσφυγες, καταθέτουν στα πλάνα του τις ιστορίες τους, τις διαφορετικές ματιές τους, τα μικρότερα ή μεγαλύτερα επιτεύγματά τους και τα ιδιαίτερα σήματα επικοινωνίας τους στον κοινό αστικό χώρο.

Το «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της πόλης» είναι ένα τηλεοπτικό ταξίδι σε ρεύματα, τάσεις, κινήματα και ιδέες στα πεδία της μουσικής, του θεάτρου, του σινεμά, του Τύπου, του design, της αρχιτεκτονικής, της γαστρονομίας που γεννήθηκαν και συνεχίζουν να γεννιούνται στον αθηναϊκό χώρο.
«Καρποί» ιστορικών γεγονότων, τεχνολογικών εξελίξεων και κοινωνικών διεργασιών, μα και μοναδικά «αστικά προϊόντα» που «παράγει» το σμίξιμο των «πολλών ανθρώπων», κάποια θ’ αφήσουν ανεξίτηλο το ίχνος τους στη σκηνή της πόλης και μερικά θα διαμορφώσουν το «σήμερα» και το «αύριο» όχι μόνο των Αθηναίων, αλλά και της χώρας.

Μέσα από την περιπλάνησή του στις μεγάλες λεωφόρους και τα παράπλευρα δρομάκια, σε κτίρια-τοπόσημα και στις «πίσω αυλές», σε εμβληματικά στέκια και σε άσημες «τρύπες», αλλά κυρίως μέσα από τις αφηγήσεις των ίδιων των ανθρώπων-πρωταγωνιστών το «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της πόλης» αποθησαυρίζει πρόσωπα, εικόνες, φωνές, ήχους, χρώματα, γεύσεις και μελωδίες ανασυνθέτοντας μέρη της μεγάλης εικόνας αυτού του εντυπωσιακού παλιού-σύγχρονου αθηναϊκού μωσαϊκού που θα μπορούσαν να διαφύγουν.

Με συνοδοιπόρους του ακόμη ιστορικούς, κριτικούς, κοινωνιολόγους, αρχιτέκτονες, δημοσιογράφους, αναλυτές και με πολύτιμο αρχειακό υλικό το «ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της πόλης» αναδεικνύει διαστάσεις της μητρόπολης που μας περιβάλλει αλλά συχνά προσπερνάμε και συμβάλλει στην επανερμηνεία του αστικού τοπίου ως στοιχείου μνήμης αλλά και ζώσας πραγματικότητας.

Το επεισόδιο της σειράς Κλεινόν Άστυ – Ιστορίες της πόλης «Από το κρασοπουλειό στο wine bar», ξεχειλίζει αγάπη για το κρασί και φωτίζει τη διαχρονική, πολυεπίπεδη και ιδιαίτερη σχέση της Αθήνας με τον οίνο –από την παραγωγή του έως το τσούγκρισμα των ποτηριών.

Η σχέση των Αθηναίων με το κρασί έχει τις ρίζες της στα βάθη αιώνων, γι’ αυτό άλλωστε υπήρξε συστατικό στοιχείο μυθολογικών προσεγγίσεων. Σύμφωνα δε με έναν από τους αρχαίους μύθους, ο ίδιος ο θεός Διόνυσος επισκέφθηκε την Αττική και δίδαξε την καλλιέργεια της αμπέλου και την παραγωγή του κρασιού στον Ικάριο τον Αθηναίο, τον πρώτο αμπελουργό.

Ιστορικά μιλώντας, ωστόσο, μετά το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ανακήρυξη της πόλης σε πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, το πάθος της Αθήνας για το κρασί θα σφραγιστεί από τη μοναδική σχέση αμπελιού/πατητηριού-κρασοπουλειού/ταβέρνας.

Σε μια σπάνια σε παγκόσμιο επίπεδο συνθήκη, αμπελουργία και οινοποίηση εξελίσσονται σε δύο διαφορετικούς τόπους: ο τρύγος και η παραγωγή του μούστου πραγματοποιείται στα αμπελοτόπια των Μεσογείων και η μετατροπή του σε κρασί συμβαίνει στα ξύλινα βαρέλια των αθηναϊκών καπηλειών και κουτουκιών.

Η κάμερα του Κλεινόν Άστυ – Ιστορίες της πόλης «παρακολουθεί» τους κατοίκους της από τις εποχές που τα κάρα έφερναν τον μούστο στις συνοικιακές ταβέρνες, οι βαρελάδες έφτιαχναν τα βαρέλια που τον υποδέχονταν, μαστόρια τα συντηρούσαν και τα καθάριζαν, εργάτες, «ξεροσφύρηδες», «κρασοκανάτες», μπεκρήδες αλλά και οικογενειάρχες της εποχής έσπευδαν να γευτούν το χύμα κρασί, ως επί το πλείστον τη χιλιοτραγουδισμένη ρετσίνα.

Ο φακός «βλέπει» τους θαμώνες να τρυπώνουν σε κουτούκια και υπόγεια καπηλειά, να πίνουν «γιοματάρια», αλλά στην ανάγκη και «σώσματα», συνοδεύοντας το κρασάκι τους με στουμπιστό, βατικιώτικο κρεμμύδι και συνομιλεί με ανθρώπους που έζησαν τις ιστορίες αυτές από πρώτο χέρι -ταβερνιάρηδες που κάνουν ακόμη δικό τους κρασί και βαρελοποιούς που επιβιώνουν μέχρι σήμερα- ή τις ερεύνησαν με αμέριστο ενδιαφέρον.

Και από το Σαββατιανό και τη ρετσίνα «με την οκά» το ντοκιμαντέρ φθάνει ως τις μέρες μας, μέρες των εκλεκτών εμφιαλωμένων οίνων και των διαλεχτών ετικετών «ζουμάροντας» στους νέους «τόπους λατρείας» του κρασιού των οινόφιλων Αθηναίων: τα wine bars.
Πώς, πότε και γιατί ανοίγουν τα πρώτα ονικά μπαρ στην πόλη και τι νέο φέρνουν μαζί τους; Ποιο ρόλο θα παίξει στην οινική ιστορία του άστεως η εμφάνιση των μικρών οινοπαραγωγών στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και ολόκληρη τη δεκαετία του 1980; Τι σχέση έχει πλέον το κρασί με τα συνοδευτικά του και ποια θέση υπηρετεί ένας σομελιέ ή οινοχόος; Τι άλλαξε και τι έμεινε ίδιο -αν έμεινε κάτι- να διαπερνά σαν κόκκινο νήμα τους αιώνες της αθηναϊκής οινοποσίας;
Και, τέλος, πόσο αξιοποιήσιμο είναι για μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα να έχει τα αμπέλια και τα οινοποιεία της σε απόσταση αναπνοής, όπως συμβαίνει με την Αθήνα και τον αττικό αμπελώνα, έναν από τους πλέον ιστορικούς αμπελώνες του πλανήτη;