ΤΕΤΑΡΤΗ  11/09/2024
12:10 Κατάλληλο για άτομα άνω των 8 ετών
Αφιέρωμα στη Μικρασιατική Καταστροφή - Παρασκήνιο - ΕΡΤ Αρχείο   (E)   
Ενημέρωση / Πολιτισμός




Η εκπομπή καταγράφει τις σημαντικότερες μορφές της πολιτιστικής, κοινωνικής και καλλιτεχνικής ζωής της χώρας.

Δείτε σήμερα: «Λεωφόρος Αλεξάνδρας: Ένα γήπεδο θυμάται, από την Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι το Γουέμπλέϊ»

Το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ή αλλιώς γήπεδο του Παναθηναϊκού, είναι ένας χώρος που υπερβαίνει κατά πολύ τόσο την καθαρά αθλητική του διάσταση, αλλά ακόμη κι αυτή τη συλλογική του ταυτότητα.

Επί πολλές δεκαετίες αποτελούσε το πλέον σύγχρονο γήπεδο της χώρας, συνδεδεμένο κυρίως με τον Παναθηναϊκό, αλλά σε μεγάλο βαθμό και με την Εθνική Ελλάδας, όσο και με τον Ολυμπιακό ή την ΑΕΚ ελλείψει άλλου γηπέδου. Ευρισκόμενο όμως στο κέντρο της πόλης, αναδύθηκε και ως μια εστία, ένας χώρος συγκέντρωσης και δράσης με πολλαπλές (πέραν της καθαρά αθλητικής), σημασιοδοτήσεις.

Βλέπουμε πως ήδη από τότε που χτιζόταν το γήπεδο, «συναντήθηκε» με την Ιστορία της χώρας.
Οι πρόσφυγες της Μικρασίας, μη έχοντας που αλλού να πάνε, εγκαταστάθηκαν στο γήπεδο που ήταν τότε γιαπί.
Ακολούθησαν δύο χρόνια έντονων αντεγκλήσεων και τελικά τους παραχωρήθηκαν οι προσφυγικές κατοικίες απέναντι, για να απελευθερώσουν τον χώρο.

Το 1929 δόθηκε ο πρώτος αγώνας της Εθνικής Ελλάδας με αντίπαλο τη φασιστική τότε Ιταλία και στις κερκίδες βρέθηκε η κόρη του Μουσολίνι, Έντα.
Στην περίοδο του Πολέμου ο χώρος μετατράπηκε σε νοσοκομείο και στην Κατοχή που ακολούθησε, ενώ Ιταλοί και Γερμανοί έδιναν μεταξύ τους αγώνες με έπαθλα που έκλεβαν από την τροπαιοθήκη του Παναθηναϊκού, κάτω από τη μύτη του κατακτητή συγκεντρώνονταν σε αίθουσα του γηπέδου κάποιοι θαρραλέοι, που άκουγαν παράνομα BBC. Το 1944, τέσσερις μέρες πριν από την Απελευθέρωση, υψώθηκε παράνομα και για πρώτη φορά στην περίοδο της Κατοχής, η ελληνική σημαία στον ιστό του γηπέδου, ενώ ακόμη βασανίζονταν Έλληνες αντιστασιακοί ακριβώς απέναντι, στις φυλακές Αβέρωφ.

Τέλη του 1945 και αρχές του 1946 πραγματοποιήθηκαν στο γήπεδο δύο κυριολεκτικά μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις του ΕΑΜ, με αίτημα την επαναφορά της ομαλότητας σε μια τελευταία προσπάθεια αποφυγής του Εμφυλίου.
Το 1948 πραγματοποιήθηκε στη Λεωφόρο ένας ιστορικός αγώνας. Το καθεστώς της εποχής, μεσούντος του Εμφυλίου, έδωσε εντολή για αγώνα προπαγάνδας ανάμεσα στον Ολυμπιακό και στη μικτή Μακρονήσου που τότε αποτελούνταν από σπουδαίους ποδοσφαιριστές που βρίσκονταν έγκλειστοι στο κολαστήριο ως κομμουνιστές. Ο κόσμος κατέκλυσε το γήπεδο, καθώς για πολλούς ήταν η μοναδική δυνατότητα να δουν, έστω και σε κάποια απόσταση, τους αγαπημένους τους. Απέναντι, στις φυλακές Αβέρωφ, βρίσκονταν πλέον οι μελλοθάνατες και οι μελλοθάνατοι του ΕΑΜ που θα εκτελούνταν. Η μικτή κέρδισε τον Ολυμπιακό με 2-1 με γκολ του Γιώργου Δαρίβα, που κανονικά ήταν το αστέρι των ερυθρόλευκων...
Το 1953, με αφορμή τον αγώνα Ελλάδας-Ισραήλ, πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνδικαλιστική κίνηση των Ελλήνων ποδοσφαιριστών.
Το 1964 το γήπεδο κάηκε κυριολεκτικά από αφιονισμένους οπαδούς Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού, που θεώρησαν στημένο το παιχνίδι των αιωνίων και τους πήραν στο κυνήγι.
Το 1967, τέσσερις μόλις μέρες πριν από το πραξικόπημα, η ιστορική συναυλία των Rolling Stones διακόπηκε άδοξα και το 1971, σε συνθήκες διονυσιακής έκστασης των οπαδών του, ο Παναθηναϊκός κερδίζει τον Ερυθρό Αστέρα και προκρίνεται στο Γουέμπλεϊ.
Αυτά είναι ορισμένα μόνο από τα συμβάντα και τις ανθρώπινες ιστορίες που εξετάζονται στο πρώτο αυτό επεισόδιο, με συνοδεία αφήγησης, εξαιρετικά σπάνιου και πλούσιου οπτικοακουστικού και φωτογραφικού υλικού, αλλά και μαρτυρίες.
Του μεγάλου ηγέτη του Παναθηναϊκού των δεκαετιών ’40 και ’50 Γιάννη Παπαντωνίου, του περίφημου διδύμου Μίμη Δομάζου και Αντώνη Αντωνιάδη και τέλος του μουσικού και δημοσιογράφου Θόδωρου Μανίκα.

Μια εκπομπή που ψηλαφεί την αθλητική, κοινωνική, πολιτική, ιστορική και πάνω απ’ όλα ανθρώπινη μνήμη, με άξονα το ιστορικό γήπεδο.




(E)
Επόμενο > [K8] Πρώτες Ύλες  (Α' Kύκλος) (E)

 
     




Κατάλληλο για όλους
Κατάλληλο άνω των 8 ετών
Κατάλληλο άνω των 12 ετών
Κατάλληλο άνω των 16 ετών
Κατάλληλο άνω των 18 ετών
Ζωντανή μετάδοση
Μαγνητοσκοπημένη μετάδοση
Υπότιτλοι για K/κωφούς και βαρήκοους θεατές
Ταινία
Ντοκιμαντέρ
Παιδικό πρόγραμμα
Σειρά