Σειρά ντοκιμαντέρ του Γιώργου Σγουράκη, που επιχειρεί μια ιστορική καταγραφή του ελληνικού χώρου, μέσα από την οπτική των πνευματικών ανθρώπων κάθε περιοχής.

Πρόκειται για μια ιδέα που δημιουργήθηκε και προβλήθηκε την περίοδο 1980-1981 στην ΕΡΤ.

Το περιεχόμενο της σειράς είχε ως πρωταρχικό στόχο να μεταφέρει σε εικόνα κάθε πτυχή, κάθε ενδιαφέρον στοιχείο των περιοχών, κυρίως της Νότιας και νησιωτικής Ελλάδας, που αφορούσε την ιστορία, την παράδοση, τον πολιτισμό, την παραγωγή, τις τέχνες, το τραγούδι και τον στίχο, τη μουσική ακόμα και τον ανθρώπινο παράγοντα ως μορφή και χαρακτήρα.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο δημιουργικό επιτελείο των εκπομπών, το οποίο αποτελούσαν καταξιωμένοι σκηνοθέτες (Τάκης Παπαγιαννίδης, Φώτος Λαμπρινός, Ντίνος Μαυροειδής, Γιώργος Καριπίδης, Χρήστος Παληγιαννόπουλος και Δημήτρης Μαυρίκιος), διευθυντές φωτογραφίας, συνθέτες, ηθοποιοί, μοντέρ, ηχολήπτες και γενικά το πιο αξιόλογο δυναμικό της ελληνικής κινηματογραφικής δημιουργίας.

Το σήμα της σειράς αποτέλεσε ένα από τα στοιχεία που χαρακτήρισαν τις εκπομπές. Είναι παράσταση Κερετανής Υδρίας, που βρίσκεται στη Βίλα Τζούλια – στη Ρώμη, συλλογή Καστελάνι και χρονολογείται γύρω στο 530 π.Χ.

Ο Δίας, με την μορφή ταύρου, μεταφέρει πάνω στη πλάτη του την Ευρώπη, την κόρη του βασιλιά της Φοινίκης, που σκοπεύει να την μεταφέρει στην Κρήτη. Η Ευρώπη με το δεξί της χέρι κρατιέται απ’ το λαιμό του ταύρου, με το αριστερό σηκώνει το χιτώνα της. Ψάρια και δελφίνια κολυμπούν ανάμεσα στα πόδια του ταύρου. Μπροστά πετάει μια χήνα, το ιερό πουλί της Αφροδίτης, σαν ευνοϊκός προάγγελος. Η απαγωγή της Ευρώπης ήταν μία από τις περίφημες ερωτικές περιπέτειες του Δία.

Στα Σφακιά πάνω στην κορφή των Λευκών Ορέων –λένε- πως είχε το θρόνο του ο Δίας και κάτω στα ολόφωτα ακρογιάλια του Λιβυκού ο Απόλλωνας χάριζε την αγάπη του σε νύμφες που ήτανε ομορφότερες κι από θεές. Αυτοί οι μύθοι δεν είναι τίποτ’ άλλο, παρά πως ο τόπος είναι τόπος αντάξιος και για Θεούς ακόμα.
Αυτός ο τόπος δημιούργησε ανθρώπους εκπληκτικούς που δεν γνωρίζουν τι θα πει φόβος. Ανθρώπους που δεν υποτάσσονται, που αγωνίζονται, που δεν δειλιάζουν σε όποιο κίνδυνο.
Στα Σφακιά διατηρήθηκε πάντοτε ο αδούλωτος χαρακτήρας των ανθρώπων και τα πανάρχαια ήθη και έθιμα. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό βέβαια των Σφακιανών είναι η πίστη τους στην ελευθερία.
Στην ταινία οι Σφακιανοί των απομονωμένων χωριών εξηγούν το πως αισθάνονται αυτήν την έννοια της ελευθερίας. Η ταινία ξεκινά και καταγράφει την Ανώπολη και παρουσιάζει την ορεινή περιοχή κάτω από τις Μαδάρες, διασχίζει το εντυπωσιακό φαράγγι της Αράδαινας για να φτάσει στο εγκαταλειμμένο χωριό Αράδαινα (μοναδικό σκηνικό τοπίο) και στη συνέχεια να φτάσει στον Άγιο Ιωάννη όπου δεν υπήρχε μέχρι το 1990 σχεδόν δρόμος και ηλεκτρικό. Για την καταγραφή των απομονωμένων χωριών Άγιος Ιωάννης, Αράδαινα κλπ. χρειάστηκε πορεία με τα πόδια μέσα από το φαράγγι της Αράδαινας τρεις ώρες.
Πρώτη φορά τηλεοπτικό συνεργείο επεχείρησε την καταγραφή αυτή. Σήμερα η εγκατάλειψη των χωριών αυτών είναι πολύ έντονη, πρέπει να βρεθεί τρόπος να αναπτυχθούν, να παραμείνουν οι κάτοικοι τους, να διατηρηθεί η φυσιογνωμία τους γιατί τα χωριά αυτά είναι η ψυχή και το πνεύμα της Κρήτης. Πρέπει να πας στα Σφακιά, να καταλάβεις τον άνθρωπο,τη ψυχολογία του και να δεις το μοναδικό πνεύμα φιλοξενίας που διατηρείται αναλλοίωτο στα μέρη αυτά μέχρι σήμερα.
Η ιστορία βγαίνει από τις προσωπικές μαρτυρίες και αφηγήσεις των κατοίκων των απομονωμένων αυτών χωριών.