Ο συγγραφέας και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας. Ο πατέρας του, καπετάνιος το επάγγελμα, χάθηκε στο τελευταίο του ταξίδι πριν γεννηθεί το στερνοπαίδι ο Φώτης. Μεγάλωσε με την οικογένεια της μητέρας που είχε στη κατοχή της το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στο νησάκι του κόλπου απέναντι από το Αϊβαλί.
Έφηβος έζησε τη καταστροφή της Μικράς Ασίας που έγινε αφορμή να εγκατασταθεί μαζί με την οικογένεια του αρχικά στην Μυτιλήνη και στη συνέχεια στην Αθήνα.

Από τα μικρά του χρόνια εκδήλωσε το ταλέντο του στη ζωγραφική, με ρίζες στη λαϊκή αλλά και τη βυζαντινή παράδοση, καθώς και το συγγραφικό του χάρισμα.

Ο Φώτης Κόντογλου ερχόμενος στην Ελλάδα γνωρίστηκε με πολλούς σημαντικούς πνευματικούς ανθρώπους. Ανέπτυξε φιλίες, συνεργάστηκε μαζί τους.

Στην εκπομπή ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, που προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1982, μιλούν για τον Φώτη Κόντογλου οι αείμνηστοι λογοτέχνες Στρατής Δούκας και Έλλη Αλεξίου, η κόρη του Δέσπω Μαρτίνου, ο καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης Νίκος Ζίας κ.ά.