Στην ΕΡΤ, η πορεία μιας εκπομπής 39 ετών!!!

Η μακροβιότερη πολιτιστική εκπομπή της τηλεόρασης

Τριάντα εννέα χρόνια συνεχούς παρουσίας το «Μονόγραμμα» στη δημόσια τηλεόραση. Έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012 η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς-παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».

Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού - σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, προκειμένου να παρουσιαστεί με αυτοβιογραφική μορφή η ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων που δρουν στην πνευματική, πολιτιστική, καλλιτεχνική, κοινωνική και γενικότερα στη δημόσια ζωή, ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Η μορφή της κάθε εκπομπής έχει στόχο την αυτοβιογραφική παρουσίαση (καταγραφή σε εικόνα και ήχο) ενός ατόμου που δρα στην πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική και γενικά στη δημόσια ζωή, κατά τρόπο που κινεί το ενδιαφέρον των συγχρόνων του.

Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που διαπραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.

Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον τέταρτο ως τον τρίτο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.

Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, Β, Ω και Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.

Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με την σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.

Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας η οποία γίνεται γι' αυτόν. Στη συνέχεια με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και μετά από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.

Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 380 περίπου πρόσωπα και θεωρούμε ως πολύ χαρακτηριστικό, στην αντίληψη της δημιουργίας της σειράς, το ευρύ φάσμα ειδικοτήτων των αυτοβιογραφουμένων, που σχεδόν καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς και κοινωνικούς χώρους με τις ακόλουθες ειδικότητες: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αστροφυσικοί, βαρύτονοι, βιολονίστες, βυζαντινολόγοι, γελοιογράφοι, γεωλόγοι, γλωσσολόγοι, γλύπτες, δημοσιογράφοι, διευθυντές ορχήστρας, δικαστικοί, δικηγόροι, εγκληματολόγοι, εθνομουσικολόγοι, εκδότες, εκφωνητές ραδιοφωνίας, ελληνιστές, ενδυματολόγοι, ερευνητές, ζωγράφοι, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, θέατρο σκιών, ιατροί, ιερωμένοι, ιμπρεσάριοι, ιστορικοί, ιστοριοδίφες, καθηγητές πανεπιστημίων, κεραμιστές, κιθαρίστες, κινηματογραφιστές, κοινωνιολόγοι, κριτικοί λογοτεχνίας, κριτικοί τέχνης, λαϊκοί οργανοπαίκτες, λαογράφοι, λογοτέχνες, μαθηματικοί, μεταφραστές, μουσικολόγοι, οικονομολόγοι, παιδαγωγοί, πιανίστες, ποιητές, πολεοδόμοι, πολιτικοί, σεισμολόγοι, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, σκιτσογράφοι, σπηλαιολόγοι, στιχουργοί, στρατηγοί, συγγραφείς, συλλέκτες, συνθέτες, συνταγματολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων και εικόνων, τραγουδιστές, χαράκτες, φιλέλληνες, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, φυσικοί, φωτογράφοι, χορογράφοι, χρονογράφοι, ψυχίατροι.


Η νέα σειρά εκπομπών:

Αυτοβιογραφούνται στην ενότητα αυτή: ο ζωγράφος Γιάννης Αδαμάκος, ο ηθοποιός Άγγελος Αντωνόπουλος, ο επιστήμονας και καθηγητής του ΜΙΤ Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος, ο γλύπτης Αριστείδης Πατσόγλου, η σκιτσογράφος, σκηνογράφος και ενδυματολόγος Έλλη Σολομωνίδου-Μπαλάνου, ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής Κώστας Νεστορίδης, η τραγουδίστρια Δήμητρα Γαλάνη, ο ποιητής, αρθρογράφος και μελετητής τους παραδοσιακού μας τραγουδιού Παντελής Μπουκάλας, ο τραγουδιστής Λάκης Χαλκιάς, ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας, ο ζωγράφος Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, η συγγραφέας Τατιάνα Αβέρωφ, ο αρχαιολόγος και Ακαδημαϊκός Μανώλης Κορρές, η ζωγράφος Μίνα Παπαθεοδώρου Βαλυράκη, ο κύπριος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ο ζωγράφος Γιώργος Ρόρρης, ο συγγραφέας και πολιτικός Μίμης Ανδρουλάκης, ο αρχαιολόγος Νίκος Σταμπολίδης, ο λογοτέχνης Νάσος Βαγενάς, ο εικαστικός Δημήτρης Ταλαγάνης, η συγγραφέας Μάρω Δούκα, ο δεξιοτέχνης του κλαρίνου Βασίλης Σαλέας, ο συγγραφέας Άλέξης Πανσέληνος, ο τραγουδοποιός Κώστας Χατζής, η σκηνοθέτης Κατερίνα Ευαγγελάτου, η ηθοποιός και συγγραφέας παιδικών βιβλίων Κάρμεν Ρουγγέρη, η συγγραφέας Έρη Ρίτσου, και άλλοι.

Η «Κάρμεν των παιδιών», τίτλος που φέρει υπερήφανα, παρ’ όλο που υπηρετεί την Τέχνη σε πολλές μορφές της, η ακούραστη και πολυτάλαντη ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεσόφωνος, δημιουργός της Παιδικής Σκηνής του Εθνικού και του Θεάτρου για Παιδιά, η Κάρμεν Ρουγγέρη, αυτοβιογραφείται στο Μονόγραμμα.

Από μικρή η Κάρμεν απήγγειλε ποιήματα και έπαιζε στις θεατρικές παραστάσεις του σχολείου της. Οκτώ χρονών βρέθηκε στην Κύπρο με μετάθεση του πατέρας της που ήταν καθηγητής. Εκεί της δόθηκε η ευκαιρία να παίξει στο έργο «Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι». «Έκανα τον καθρέφτη, έναν ρόλο που είχε πολύ τραγούδι. Τραγουδούσα πάντοτε καλά. Η παράσταση αυτή με σημάδεψε. Ήταν η πρώτη μου επαφή με το θέατρο» λέει.

Τελειώνοντας το γυμνάσιο έδωσε εξετάσεις στην Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης. Όταν αποφοίτησε είχε την τύχη να την επιλέξει ο Δημήτρης Ροντήρης. Ξεκίνησε με αρχαία τραγωδία στο Ηρώδειο. Παράλληλα σπούδαζε κλασικό τραγούδι. Άρχισε να παίζει στο Εθνικό Θέατρο, όπου παρέμεινε για πολλά χρόνια. Παράλληλα πήρε μέρος σε πολλές τηλεοπτικές σειρές. Μπήκε στην Λυρική Σκηνή, δίνοντας εξετάσεις σαν μεσόφωνος κι εκεί γνώρισε τον σύζυγό της, τον Ανδρέα Κουλουμπή. Γεννιούνται η Χριστίνα και ο Βίκτωρ Κουλουμπής, τα δυο παιδιά τους.

«Το ότι ασχολήθηκα με το Θέατρο για Παιδιά το οφείλω στα παιδιά μου. Είχαν πολλά ερεθίσματα. Δεν τους αρκούσε να παίζουν απλώς μπάλα ή κυνηγητό στην γειτονιά. Σκέφτηκα λοιπόν, να φτιάξω μια θεατρική ομάδα για να περνάμε όλοι καλά τα Σαββατοκύριακα – τα παιδιά μου, οι φίλοι τους, αλλά και εγώ» αφηγείται.

Δημιουργήθηκε έτσι μια θεατρική ομάδα, με 30 παιδιά, οι «Ρακοσυλλέκτες», αφού από τα σκουπίδια και τα άχρηστα – για άλλους – αντικείμενα δημιουργούσαν τα σκηνικά τους. Η Χριστίνα, η κόρη της έγινε η πρώτη ενδυματολόγος από το τίποτα, εννιά χρονών κάνει τα κοστούμια!!

Στο Εθνικό, μόλις έγινε διευθυντής ο Νίκος Κούρκουλος (της το είπε υποσχεθεί παλιότερα) της ανέθεσε τη δημιουργία της Παιδικής Σκηνής «ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΣΤΕΚΙ» στο θέατρο Κατίνας Παξινού.

Δύο χρόνια αργότερα η Λυρική Σκηνή, της ζήτησε να δημιουργήσει όπερα για παιδιά, χωρίς χρηματική αμοιβή. Στην αρχή έπαιζαν μόνο τα Σαββατοκύριακα. Όταν έγινε διευθυντής ο μαέστρος Λουκάς Καρυτινός, και βλέποντας την επιτυχία, ζήτησε να παίζουν κάθε μέρα. Το θέατρο γέμιζε ασφυκτικά. Μια από τις ωραιότερες στιγμές της ζωής της ήταν οι παραστάσεις για τα παιδιά, στο Ηρώδειο. Ήταν μια δική της ιδέα. Ο Νίκος Κούρκουλος, ενθουσιάστηκε και το πραγμάτωσε. Έτσι με σύνθημα «Ένα Ηρώδειο γεμάτο παιδιά» το θέατρο πλημμύρισε από χιλιάδες μικρούς θεατές όλων των ηλικιών. «Το θέατρο για παιδιά δεν είναι να τ’ αρπάξουμε» λέει, «όταν έχεις να κάνεις με παιδιά, πρέπει σίγουρα να το αγαπάς αυτό που κάνεις. Πρέπει να σέβεσαι τα παιδιά και πρέπει να βρίσκεις τον τρόπο να τα καθηλώσεις»

Τα τελευταία χρόνια, μαζί με την κόρη της, δημιουργεί και αφιερώνει όλο το εαυτό της στο ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ. «Τον τελευταίο καιρό στην σκηνοθεσία έχει μπει και η Χριστίνα, η οποία έχει τα εφόδια να μπορέσει να συνεχίσει αυτό που κάνουμε. Δεδομένου ότι και το αγαπάει πολύ και έχει τα προσόντα να το κάνει, επειδή είναι και εξαιρετική εικαστικός! Οι παραστάσεις οι δικές μας ίσως να μην ήταν τόσο καλές αν δεν είχαν την αγκαλιά, την εικαστική, της Χριστίνας.»