Μεγαλούργησαν στα κέντρα της Ελληνικής διασποράς, στήριξαν με τις γενναιόδωρες ευεργεσίες τους το νέο ελληνικό κράτος, το εθνικό κέντρο, ευεργέτησαν τον τόπο καταγωγής τους.

Έφτιαξαν ισχυρές κοινότητες, στην Αλεξάνδρεια, στην Οδησσό, στη Βιέννη, στη Νίζνα, στο Λιβόρνο, στη Μασσαλία, στην Κωνσταντινούπολη κι αλλού.

Δημιούργησαν δίκτυα, κυριάρχησαν στο εμπόριο αλλά και στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.

Ευφυείς, καινοτόμοι, τολμηροί, ευρηματικοί, πατριώτες, μέλη μιας διεθνούς αστικής τάξης, ταξίδεψαν στα αχανή όρια τριών αυτοκρατοριών της εποχής, αναζητώντας ευκαιρίες, δρόμους συναλλαγών, αλλά και τον πλούτο που χαρίζει το μεγάλο ταξίδι σε άγνωστες πόλεις, άλλους πολιτισμούς και θρησκείες.

Οι Εθνικοί Ευεργέτες, οι μεγάλοι Ευεργέτες, αποτελούν ένα πολύ σημαντικό, και συγκριτικά όχι και τόσο γνωστό, κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας μας.

Ζωσιμάδες, Καπλάνης, Αρσάκης, Ζάππες, Δόμπολης, Σίνες, Τοσίτσας, Στουρνάρης, Αβέρωφ, Μπενάκηδες, Χωρέμηδες, Μαρασλής, Βαρβάκης, Συγγρός, Πάντος, Χαροκόπος, Αιγινήτης και πολλοί άλλοι, άφησαν μια εμβληματική κληρονομιά στην πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους, στα Γιάννενα και τους τόπους παραμονής ή διαμονής τους.

Έκαναν πρόταγμά τους την παιδεία, χρηματοδότησαν σχολεία, εκκλησίες, παρθεναγωγεία, βιβλιοθήκες, συσσίτια, νοσοκομεία.
Πίστεψαν και στήριξαν την εθνική αναγέννηση. Τον Διαφωτισμό.
Και σε ένα επόμενο στάδιο, μετά τη δημιουργία του νέου κράτους, έκαναν δωρεές όχι μόνον για εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και για τις αναγκαίες υποδομές, τους σωφρονιστικούς φορείς, για την στήριξη των απόρων. Για τον επιδιωκόμενο αστικό εκσυγχρονισμό. Για τον πολιτισμό.

Τα βήματα και τον περιπετειώδη βίο των ευεργετών, που γίνεται μεγεθυντικός φακός για να ξαναδιαβάσουμε, για να ξαναμάθουμε τη νεότερη ιστορία του ελληνισμού, αναζήτησε και καταγράφει η νέα σειρά της ΕΡΤ με τίτλο «Διασπορά – Παροικίες – Ευεργεσία. Από το Εγώ στο Εμείς».

Μια πραγματική έρευνα σε βάθος, για το αποκαλυπτικό κεφάλαιο του Ευεργετισμού. Από τον 18ο αιώνα μέχρι και την κατάρρευση των αυτοκρατοριών, στην περίοδο δημιουργίας εθνικών κρατών, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, στον σύγχρονο Ιδρυματικό Ευεργετισμό.

Τη σειρά σκηνοθετεί ο δημοσιογράφος και βραβευμένος σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης, ενώ το σενάριο και η δημοσιογραφική έρευνα ανήκουν στη δημοσιογράφο και ασχολούμενη με θέματα πολιτισμού, δικτύωσης και διαχείρισης, Εριφύλη Μαρωνίτη.
Επιστημονική σύμβουλος της σειράς, είναι η Ματούλα – Σιδέρη Τομαρά, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Η κάμερα και της εκπομπής ταξιδεύει στις άλλοτε ακμάζουσες Ελληνικές παροικίες της Οδησσού, της Αλεξάνδρειας, της Βιέννης, του Βουκουρεστίου, της Νίζνας, της Κωνσταντινούπολης καταγράφοντας τα μεγάλα ευεργετήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν και εκεί, αναζητώντας τεκμηριωμένες πληροφορίες και άγνωστο έως σήμερα αρχειακό υλικό.
Συνομιλεί με τους λιγοστούς απογόνους των μεγάλων οικογενειών. Αναζητά τη συνέχεια του Ελληνισμού στο παρόν.

Η αφήγηση κάθε επεισοδίου έχει προσωποκεντρικό χαρακτήρα.
Το επεισόδιο ξεκινά ερευνώντας και αποτυπώνοντας το ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται ο πρωταγωνιστής-ευεργέτης.
Τον τόπο καταγωγής του αλλά και τις απρόβλεπτες μετακινήσεις του. Τον τόπο ή τους τόπους διαμονής. Λοξοδρομεί σε πρόσωπα και γεγονότα που έπαιξαν καίριο ρόλο, άγνωστα μέχρι σήμερα. Εντοπίζει και παρουσιάζει ελληνικές ρίζες και μακρινή καταγωγή πίσω από παραλλαγμένα ξένα σήμερα ονόματα, σε διάσημους του διεθνούς πολιτισμού και της οικονομίας.
Παρακολουθεί τη θεαματική εξέλιξη των ευεργετών, κοινωνική και οικονομική, την ή τις κοινότητες που τους περιέβαλλαν, τις δυσκολίες αλλά και τις ανατροπές μιας περιπετειώδους ζωής, όπου το συλλογικό συναντά το ατομικό αλλά και την εθνική πορεία για κρατική υπόσταση, ταυτότητα και συνείδηση.

Η δημοσιογραφική έρευνα είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη.

Φιλοξενεί στα 16 επεισόδια της σειράς ντοκιμαντέρ, δεκάδες συνεντεύξεις καθηγητών, ακαδημαϊκών, εξειδικευμένων ερευνητών κι άλλων ειδικών. Πρωτογενές οπτικό υλικό, αλλά και αρχειακό.

Φωτίζει τις διαφορετικές πτυχές του Ευεργετισμού - ενός πολυπρισματικού φαινομένου, στο οποίο συναντάται η ιστορία με την γεωγραφία, η οικονομία με την πολιτική, τα αρχεία με τις συλλογές, το ταπεινό με το υψηλό, η αρχή των πραγμάτων με την έκπτωση στερεοτύπων, ο πόλεμος με την ειρήνη, οι τέχνες με τα γράμματα, η φτώχεια με τον πλούτο, η ευεργεσία με εκείνους που έχουν ανάγκη. Κι όλα αυτά σε έναν κόσμο που αλλάζει σύνορα, συνείδηση, αντιλήψεις και ταυτότητα.

Τι θα ήταν η Αθήνα, τι θα ήταν τα Γιάννενα κι άλλες πόλεις χωρίς τους Ευεργέτες;

Μήπως η νεότερη ιστορία μας έχει λαμπρές σελίδες παιδείας, στοχασμού και διαφωτισμού, σε αιώνες και εποχές που δεν φανταζόμαστε;

Μήπως οι Έλληνες είναι ο λαός με τη μεγαλύτερη διασπορά;

Παρακολουθείστε τη σειρά της ΕΡΤ, Διασπορά – Παροικίες – Ευεργεσία/ Από το Εγώ στο Εμείς.

Το αποτύπωμα της προσφοράς του μεγάλου ευεργέτη και φιλάνθρωπου, αλλά και πολιτικού άνδρα, Εμμανουήλ Μπενάκη, στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή, ανιχνεύουν ο δημοσιογράφος και σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης και η δημοσιογράφος Εριφύλη Μαρωνίτη, στο 8ο επεισόδιο της σειράς.

Μέλος και αυτός της μεγάλης οικογένειας των Ελλήνων επιχειρηματιών - ευεργετών της Αιγύπτου, δεν περιόρισε την προσφορά του στην υποστήριξη της ελληνικής παροικίας και στη χρηματοδότηση υποδομών στην Αλεξάνδρεια και το εθνικό κέντρο.

Προσέφερε πολύ περισσότερα από την τεράστια περιουσία του, με την πολιτική και οικονομική στήριξη του Ελευθερίου Βενιζέλου, ακόμη και στις δυσκολότερες στιγμές της πολιτικής του πορείας.

Παράλληλα με την φιλανθρωπία και τα ευεργετήματα, προσέφερε με τη διοικητική ικανότητα και την οξυδέρκειά του, στη χάραξη της οικονομικής και αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας στις αρχές του 20ου αιώνα, με πυξίδα του την Παιδεία.

Η εκπομπή ακολουθεί τα χνάρια του Εμμανουήλ Μπενάκη από τα γυμνασιακά του χρόνια στη Σύρο, στις σπουδές του στο Μάντσεστερ και στη συνέχεια, με σχεδόν φυσική -για την εποχή- κατάληξη, στην Αλεξάνδρεια, στην οποία διακρίθηκε επιχειρηματικά και κοινωνικά, με την ευφυΐα, την εργατικότητα και την εντιμότητα που τον διέκρινε.

Τρανή απόδειξη που καταθέτει η εκπομπή, είναι η κυριαρχία του Εμμανουήλ Μπενάκη στο εμπόριο του βάμβακος και των εξαγωγών του και η δημιουργία μεγάλου εμπορικού Οίκου με εμβέλεια την Αγγλία, την Γαλλία και άλλες μεγάλες αγορές.

Ιστορικοί και μελετητές τον σκιαγραφούν ταυτόχρονα, ως κορυφαίο ρυθμιστικό παράγοντα, και όχι μόνο για την ελληνική κοινότητα.

Ο Εμμ. Μπενάκης συμμετείχε στη διοίκηση αιγυπτιακών τραπεζικών Ιδρυμάτων, σε ρυθμιστικούς εμπορικούς φορείς και στην Αυτοδιοίκηση.

Παράλληλα, είχε αναπτύξει προνομιακές σχέσεις με την αγγλική υπερδύναμη, που είχε τον έλεγχο της περιοχής και είχε αποκτήσει ισχυρά ερείσματα στην αιγυπτιακή κοινωνία.

Ο Νίκος Μεγγρέλης και η Εριφύλη Μαρωνίτη ανιχνεύουν τα πρώτα δείγματα της φιλανθρωπικής του δράσης στο καρτιέ γκρεκ, όπου ίδρυσε το Μπενάκειο Ορφανοτροφείο και χρηματοδότησε το συσσίτιο των φτωχών, την ανακαίνιση σχολείων και νοσοκομείων και τη λειτουργία κοινοτικών Ιδρυμάτων, ενώ κατά τη δεκαετή θητεία, έως το 1911, στη θέση του προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας, στήριξε τη συγκρότηση της ελληνικής μεσαίας τάξης στη χώρα του Νείλου.

Παντρεμένος με την Βιργινία Χορέμη, απέκτησαν έξι παιδιά, μεταξύ των οποίων και ένα κορίτσι, την μετέπειτα Πηνελόπη Δέλτα.

Η εκπομπή παρακολουθεί τον Εμμ. Μπενάκη κατά την επιστροφή του στο εθνικό κέντρο, το 1910, παραμονές του Εθνικού Διχασμού και ψηλαφεί τις μυθιστορηματικές σελίδες της ζωής του στην Ελλάδα.

Βουλευτής με τους Φιλελεύθερους, στηρίζει την μεταρρυθμιστική πολιτική του στενού του φίλου Ελ. Βενιζέλου από τη θέση του πρώτου υπουργού Εθνικής Οικονομίας.

Δήμαρχος Αθηναίων χρηματοδοτεί τη δημιουργία υποδομών.

Στα Νοεμβριανά, το σπίτι του, το σημερινό Μουσείο Μπενάκη, λεηλατείται και ο ίδιος κακοποιείται από τους «Επίστρατους» στις όχθες του Ιλισού.

Ακολουθεί τον Ελ. Βενιζέλο στην αυτοξεορία του στο Παρίσι, τον στηρίζει ηθικά και οικονομικά, αθωώνεται ερήμην από την κατηγορία ηθικής αυτουργίας στη δολοφονία του Ίωνος Δραγούμη και επιστρέφει στην Ελλάδα το 1924, για να δημιουργήσει σημαντικές υποδομές, προσφέροντας όλη του την περιουσία.

Κατά τη μικρασιατική καταστροφή, στηρίζει ανώνυμα την εγκατάσταση των προσφύγων, δημιουργεί το Μπενάκειο Κοργιαλένειο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, το Άσυλο στην Κηφισιά και την Μπενάκειο Βιβλιοθήκη.

Χρηματοδοτεί την ανέγερση και λειτουργία του Κολεγίου Αθηνών και του πρωτοποριακού ερευνητικού Κέντρου του Φυτοπαθολογικού Μπενάκειου Ινστιτούτου.

Όταν πεθαίνει τον Ιούνιο του 1929, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος δηλώνει «φίλος αφοσιωμένος«, θα εκφράσει γραπτώς «αδελφική συμμετοχή στο πένθος».

Επιστημονική σύμβουλος της εκπομπής είναι η Ματούλα Τομαρά - Σιδέρη, Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Στο ντοκιμαντέρ, σκιαγραφούν, αναλύουν και ερμηνεύουν με συνεντεύξεις τους, σημαντικές προσωπικότητες όπως οι: Ανδρέας Βαφειάδης, Αντιπρόεδρος στο Ελληνικό Εμπορικό Επιμελητήριο Αλεξανδρείας, Θάνος Βερέμης, Ιστορικός, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Έλλη Δρούλια, Ιστορικός, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βιβλιοθήκης της Βουλής, Μαρία Ευθυμίου, Καθηγήτρια Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αλέκος Ζάννας, Επιμελητής του Αρχείου Πηνελόπης Δέλτα, Χρήστος Καβαλής, Πρόεδρος, Ελληνική Κοινότητα Καϊρου, Γιώργος Μαγγίνης, Επιστημονικός Διευθυντής, Μουσείο Μπενάκη, Κώστας Μπακογιάννης, Δήμαρχος Αθηνών, Άγγελος Νταλαχάνης, Ερευνητής, Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας Γαλλίας, Νίκος Παπαδάκης Παπαδής, Γενικός Διευθυντής Εθνικού Ιδρύματος Ελευθέριος Βενιζέλος, Χανιά, Τάσος Σακελλαρόπουλος, Υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Κώστας Συνολάκης, Πρόεδρος του Κολλεγίου Αθηνών, Ματούλα Τομαρά – Σιδέρη, Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αλέξης Φραγκιάδης, Οικονομικός Ιστορικός