Μεγαλούργησαν στα κέντρα της Ελληνικής διασποράς, στήριξαν με τις γενναιόδωρες ευεργεσίες τους το νέο ελληνικό κράτος, το εθνικό κέντρο, ευεργέτησαν τον τόπο καταγωγής τους.

Έφτιαξαν ισχυρές κοινότητες, στην Αλεξάνδρεια, στην Οδησσό, στη Βιέννη, στη Νίζνα, στο Λιβόρνο, στη Μασσαλία, στην Κωνσταντινούπολη κι αλλού.

Δημιούργησαν δίκτυα, κυριάρχησαν στο εμπόριο αλλά και στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.

Ευφυείς, καινοτόμοι, τολμηροί, ευρηματικοί, πατριώτες, μέλη μιας διεθνούς αστικής τάξης, ταξίδεψαν στα αχανή όρια τριών αυτοκρατοριών της εποχής, αναζητώντας ευκαιρίες, δρόμους συναλλαγών, αλλά και τον πλούτο που χαρίζει το μεγάλο ταξίδι σε άγνωστες πόλεις, άλλους πολιτισμούς και θρησκείες.

Οι Εθνικοί Ευεργέτες, οι μεγάλοι Ευεργέτες, αποτελούν ένα πολύ σημαντικό, και συγκριτικά όχι και τόσο γνωστό, κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας μας.

Ζωσιμάδες, Καπλάνης, Αρσάκης, Ζάππες, Δόμπολης, Σίνες, Τοσίτσας, Στουρνάρης, Αβέρωφ, Μπενάκηδες, Χωρέμηδες, Μαρασλής, Βαρβάκης, Συγγρός, Πάντος, Χαροκόπος, Αιγινήτης και πολλοί άλλοι, άφησαν μια εμβληματική κληρονομιά στην πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους, στα Γιάννενα και τους τόπους παραμονής ή διαμονής τους.

Έκαναν πρόταγμά τους την παιδεία, χρηματοδότησαν σχολεία, εκκλησίες, παρθεναγωγεία, βιβλιοθήκες, συσσίτια, νοσοκομεία.
Πίστεψαν και στήριξαν την εθνική αναγέννηση. Τον Διαφωτισμό.
Και σε ένα επόμενο στάδιο, μετά τη δημιουργία του νέου κράτους, έκαναν δωρεές όχι μόνον για εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και για τις αναγκαίες υποδομές, τους σωφρονιστικούς φορείς, για την στήριξη των απόρων. Για τον επιδιωκόμενο αστικό εκσυγχρονισμό. Για τον πολιτισμό.

Τα βήματα και τον περιπετειώδη βίο των ευεργετών, που γίνεται μεγεθυντικός φακός για να ξαναδιαβάσουμε, για να ξαναμάθουμε τη νεότερη ιστορία του ελληνισμού, αναζήτησε και καταγράφει η νέα σειρά της ΕΡΤ με τίτλο «Διασπορά – Παροικίες – Ευεργεσία. Από το Εγώ στο Εμείς».

Μια πραγματική έρευνα σε βάθος, για το αποκαλυπτικό κεφάλαιο του Ευεργετισμού. Από τον 18ο αιώνα μέχρι και την κατάρρευση των αυτοκρατοριών, στην περίοδο δημιουργίας εθνικών κρατών, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, στον σύγχρονο Ιδρυματικό Ευεργετισμό.

Τη σειρά σκηνοθετεί ο δημοσιογράφος και βραβευμένος σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης, ενώ το σενάριο και η δημοσιογραφική έρευνα ανήκουν στη δημοσιογράφο και ασχολούμενη με θέματα πολιτισμού, δικτύωσης και διαχείρισης, Εριφύλη Μαρωνίτη.
Επιστημονική σύμβουλος της σειράς, είναι η Ματούλα – Σιδέρη Τομαρά, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Η κάμερα και της εκπομπής ταξιδεύει στις άλλοτε ακμάζουσες Ελληνικές παροικίες της Οδησσού, της Αλεξάνδρειας, της Βιέννης, του Βουκουρεστίου, της Νίζνας, της Κωνσταντινούπολης καταγράφοντας τα μεγάλα ευεργετήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν και εκεί, αναζητώντας τεκμηριωμένες πληροφορίες και άγνωστο έως σήμερα αρχειακό υλικό.
Συνομιλεί με τους λιγοστούς απογόνους των μεγάλων οικογενειών. Αναζητά τη συνέχεια του Ελληνισμού στο παρόν.

Η αφήγηση κάθε επεισοδίου έχει προσωποκεντρικό χαρακτήρα.
Το επεισόδιο ξεκινά ερευνώντας και αποτυπώνοντας το ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται ο πρωταγωνιστής-ευεργέτης.
Τον τόπο καταγωγής του αλλά και τις απρόβλεπτες μετακινήσεις του. Τον τόπο ή τους τόπους διαμονής. Λοξοδρομεί σε πρόσωπα και γεγονότα που έπαιξαν καίριο ρόλο, άγνωστα μέχρι σήμερα. Εντοπίζει και παρουσιάζει ελληνικές ρίζες και μακρινή καταγωγή πίσω από παραλλαγμένα ξένα σήμερα ονόματα, σε διάσημους του διεθνούς πολιτισμού και της οικονομίας.
Παρακολουθεί τη θεαματική εξέλιξη των ευεργετών, κοινωνική και οικονομική, την ή τις κοινότητες που τους περιέβαλλαν, τις δυσκολίες αλλά και τις ανατροπές μιας περιπετειώδους ζωής, όπου το συλλογικό συναντά το ατομικό αλλά και την εθνική πορεία για κρατική υπόσταση, ταυτότητα και συνείδηση.

Η δημοσιογραφική έρευνα είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη.

Φιλοξενεί στα 16 επεισόδια της σειράς ντοκιμαντέρ, δεκάδες συνεντεύξεις καθηγητών, ακαδημαϊκών, εξειδικευμένων ερευνητών κι άλλων ειδικών. Πρωτογενές οπτικό υλικό, αλλά και αρχειακό.

Φωτίζει τις διαφορετικές πτυχές του Ευεργετισμού - ενός πολυπρισματικού φαινομένου, στο οποίο συναντάται η ιστορία με την γεωγραφία, η οικονομία με την πολιτική, τα αρχεία με τις συλλογές, το ταπεινό με το υψηλό, η αρχή των πραγμάτων με την έκπτωση στερεοτύπων, ο πόλεμος με την ειρήνη, οι τέχνες με τα γράμματα, η φτώχεια με τον πλούτο, η ευεργεσία με εκείνους που έχουν ανάγκη. Κι όλα αυτά σε έναν κόσμο που αλλάζει σύνορα, συνείδηση, αντιλήψεις και ταυτότητα.

Τι θα ήταν η Αθήνα, τι θα ήταν τα Γιάννενα κι άλλες πόλεις χωρίς τους Ευεργέτες;

Μήπως η νεότερη ιστορία μας έχει λαμπρές σελίδες παιδείας, στοχασμού και διαφωτισμού, σε αιώνες και εποχές που δεν φανταζόμαστε;

Μήπως οι Έλληνες είναι ο λαός με τη μεγαλύτερη διασπορά;

Παρακολουθείστε τη σειρά της ΕΡΤ, Διασπορά – Παροικίες – Ευεργεσία/ Από το Εγώ στο Εμείς.

Στο τρίτο επεισόδιο της σειράς παρακολουθούμε τη ζωή του πολυμήχανου επιχειρηματία και μεγάλου ευεργέτη Ευαγγέλη Ζάππα και του ξαδέλφου του Κωνσταντίνου Ζάππα, που το όνομα τους συνδέεται με ένα από τα πιο εμβληματικά κτίρια της Αθήνας, το Ζάππειο Μέγαρο.

Ο δημοσιογράφος και σκηνοθέτης Νίκος Μεγγρέλης και η δημοσιογράφος και σεναριογράφος της σειράς Εριφύλη Μαρωνίτη παρακολουθούν το συναρπαστικό ταξίδι του Ευαγγέλη Ζάππα από τα Γιάννενα και τα χρόνια επανάστασης, στο Βουκουρέστι των παραδουνάβιων περιοχών, εκεί όπου ο αυτοδίδακτος Ηπειρώτης εξελίσσεται σε έναν σπουδαίο έμπορο και επιχειρηματία, ο οποίος δημιουργεί μια μυθική περιουσία και συμμετέχει στον κύκλο της αυτοκρατορικής αυλής.

Στηρίζει, επίσης, τις υποδομές και συμβάλλει αποφασιστικά στη σύσταση της Ρουμανικής Ακαδημίας, που και σήμερα τον τιμά.

Η ομάδα της εκπομπής έφτασε μέχρι το Μπροσθένι, καταγράφοντας τα ερείπια ενός άλλοτε πολυτελούς μεγάρου και μιας ζωής που έφτασε στα όρια του μύθου και της παντοδυναμίας, όταν ο Ευαγγέλης Ζάππας κυριαρχούσε με τις μεγάλες ιδιοκτησίες αλλά και τις γεωργικές καινοτομίες και βεβαίως, τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές.

Περήφανη κληρονομιά, ο ορθόδοξος ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που διασώζεται στο σημερινό ρουμανικό χωριό και ο τάφος του Ευαγγέλη Ζάππα, εκεί όπου – σύμφωνα με την επιθυμία του - ετάφη το άψυχο σώμα, ενώ η κεφαλή εντοιχίσθηκε τελικά στο Ζάππειο Μέγαρο στην Αθήνα.

Η Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη, Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και επιστημονική σύμβουλος της εκπομπής, ανασύρει και πιστοποιεί αποκαλυπτικά στοιχεία για τη ζωή του μεγάλου εθνικού ευεργέτη Ευαγγέλη Ζάππα και του ξαδέλφου του Κωνσταντίνου Ζάππα.

Από τη Ρουμανία στην Αθήνα του 19ου αιώνα, ενός αιώνα πολύ σημαντικού για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της νέας πρωτεύουσας, το ταξίδι στο χρόνο συνεχίζεται.

Με επίκεντρο το Ζάππειο Μέγαρο, οι διηγήσεις αλλά κι ένα πλούσιο αρχειακό υλικό ανασυστήνουν τη διαδοχή εποχών, τότε που στο Ζάππειο προβλήθηκε η πρώτη ταινία επιστημονικής φαντασίας, λειτούργησε το πρώτο ραδιόφωνο της Αθήνας, στεγάστηκαν σε περιόδους πολέμου ή μεγάλης κρίσης ορφανοτροφεία καθώς και στρατιωτικό νοσοκομείο.

Μιλούν επίσης για το μεγάλο όνειρο του Ζάππα, την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, ένα όνειρο που τη θέση του πήραν οι Ζάππειες Ολυμπιάδες για τη βιομηχανία αλλά και τον πολιτισμό.

Ο Ηπειρώτης ευεργέτης ακολουθώντας την παράδοση κι άλλων Ηπειρωτών παρέμεινε άγαμος. Στήριξε σχολεία σε χωριά του τόπου καταγωγής καθώς και τη βλάχικη γλώσσα. Ευεργέτησε με τεράστια ποσά τις τέχνες και τη βιομηχανία, οικοδομώντας στη Ρουμανία εκκλησίες και νοσοκομεία, στήριξε τους φτωχούς, και πολλές χιλιάδες που υπέφεραν από πείνα στα χρόνια της μεγάλης ξηρασίας στην Ευρώπη κι αργότερα στη Ρωσία.

Η Εριφύλη Μαρωνίτη και ο Νίκος Μεγγρέλης φέρνουν στις οθόνες μας τη ζωή και το έργο των δύο μεγάλων αυτών ευεργετών συνομιλώντας με σημαντικούς ερευνητές, ακαδημαϊκούς, και επιστήμονες όπως οι: Χριστίνα Κουλούρη, Πρύτανις Παντείου Πανεπιστημίου, Ευαγγελία Γεωργιτσογιάννη, Καθηγήτρια Ιστορίας Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, Νίκη Μαρωνίτη, Ιστορικός, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου, Τούντορ Ντινού, Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου, Βάσω Θεοδώρου, Καθηγήτρια Ιστορίας Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Νίκος Βατόπουλος, Δημοσιογράφος – Συγγραφέας, Μαρία Σαμπατακάκη, Ιστορικός, Δημήτρης Κόκκορος, Νομικός – μέλος Δ.Σ. Επιτροπής Ολύμπιων Κληροδοτημάτων, Έλενα Λαζάρ, Μεταφράστρια Ελληνικής Λογοτεχνίας, Εκδότρια & Συγγραφέας.