Τριάντα πέντε χρόνια συνεχούς παρουσίας το «Μονόγραμμα», η μακροβιότερη πολιτιστική εκπομπή της δημόσιας τηλεόρασης, έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012, η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς-παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».
Έθνος χωρίς ιστορική μνήμη, και χωρίς συνέχεια πολιτισμού, είναι καταδικασμένο. Και είμαστε υποχρεωμένοι ως γενιά, να βρούμε τις βέβαιες πατημασιές, πάνω στις οποίες θα πατήσουν οι επόμενες γενιές. Πώς; Βαδίζοντας στα χνάρια του πολιτισμού που άφησαν οι μεγάλοι της εποχής μας. Στο μεσοστράτι δύο αιώνων, και υπερήφανοι που γεννηθήκαμε την ίδια εποχή με αυτούς και κοινωνήσαμε της Τέχνης τους, οφείλουμε να τα περιφρουρήσουμε, να τα περισώσουμε.

Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού-σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, προκειμένου να παρουσιαστεί με αυτοβιογραφική μορφή η ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων που δρουν στην πνευματική, πολιτιστική, καλλιτεχνική, κοινωνική και γενικότερα στη δημόσια ζωή, ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Η μορφή της κάθε εκπομπής έχει στόχο την αυτοβιογραφική παρουσίαση (καταγραφή σε εικόνα και ήχο) ενός ατόμου που δρα στην πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική και γενικά στη δημόσια ζωή, κατά τρόπο που κινεί το ενδιαφέρον των συγχρόνων του.
Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που πραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.

Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον 4ο ώς τον 3ο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.
Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, το Β, το Ω και το Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.

Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με τη σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.

Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας, η οποία γίνεται γι' αυτόν. Στη συνέχεια, με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και έπειτα από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία, ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.

Στη δημιουργία της σειράς των εκπομπών συνεργάστηκαν:
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης
Σκηνοθέτες: Γιάννης Ξανθόπουλος, Χρίστος Ακρίδας, Κιμ Ντίμον, Μπάμπης Πλαϊτάκης, Γιώργος Σγουράκης και Περικλής K. Ασπρούλιας
Φωτογραφία: Στάθης Γκόβας
Ηχοληψία: Νίκος Παναγοηλιόπουλος
Μοντάζ: Σταμάτης Μαργέτης και Γιώργος Γεωργόπουλος
Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης

Ο Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος, αρχιτέκτονας και ιστορικός του βιβλίου, αυτοβιογραφείται στο Μονόγραμμα.

Γεννήθηκε το 1943 στην Αθήνα. Η επίδραση του αρχιτέκτονα πατέρα του ήταν καθοριστική διότι από μικρή ηλικία ήταν μαζί του, «καθημερινός βοηθός του στα γιαπιά και στα σχέδια» όπως λέει ο ίδιος. Ωστόσο δεν ακολούθησε την αρχιτεκτονική του πατέρα του αλλά προσανατόλισε τα ενδιαφέροντά του στην εσωτερική αρχιτεκτονική. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών, στο τμήμα εφαρμοσμένων Τεχνών, Διακοσμητική - Σκηνογραφία και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι .

Με δάσκαλο τον Γιάννη τον Τσαρούχη ακολούθησε μια ιδιότυπη εκπαιδευτική διαδρομή. Δηλαδή κατέγραψε στοιχεία που αφορούν την διακοσμητική, μέσα από μουσειακές συλλογές και από βιβλιοθήκες.

Από τα πιο σημαντικά έργα που του ανατέθηκαν ήταν ο σχεδιασμός και η επίβλεψη των εργασιών σε δύο από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες του χριστιανικού κόσμου: της Βιβλιοθήκης της Μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο και αποτέλεσμα αυτής της ενασχόλησης του ήταν να του αναθέσουν και την οργάνωση της βιβλιοθήκης του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Φανάρι.

Άλλα έργα του είναι η αποκατάσταση, ανάπλαση, διαμόρφωση και ο εξοπλισμός μνημειακών χώρων όπως: το Δημαρχείο Αθηνών, η Βουλή των Ελλήνων, η Εθνική Βιβλιοθήκη κ.α.

Η συστηματική ενασχόληση του με την ιστορία της ελληνικής τυπογραφίας και το βιβλίο γενικότερα χρονολογείται από τότε που γύριζε τα διάφορα σοκάκια στην Πάτμο και έμενε επί αρκετό χρονικό διάστημα στο Μοναστήρι προσπαθώντας να ταξινομήσει τη βιβλιοθήκη. Στο διάστημα αυτό είχε το χρόνο και να περιηγηθεί τα διάφορα ελληνικά βιβλία που χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα και μετά και να διαπιστώσει ότι τέτοιου τύπου εργαλεία που να μας αναδεικνύουνε την ενασχόληση του γένους με το βιβλίο και την τυπογραφία δεν έχουμε αρκετά. Αυτό τον ώθησε να μελετήσει την εποχή εκείνη και κυρίως την Αναγέννηση και να συνεργαστεί επί εφτά χρόνια, με τον τυπογράφο τον Μανουσαρίδη, όπου διατηρούσε ένα τυπογραφείο μονοτυπίας δηλαδή βασισμένο στον τρόπο εκτύπωσης με κινητά μεταλλικά στοιχεία από την εποχή του Γουτεμβέργιου. Έτσι εκδόθηκε η «Χάρτα της Ελληνικής Τυπογραφίας».

Η Ιστορία των Βιβλιοθηκών ξεκίνησε από το 2000 περίπου, είναι πεντάτομη η Ιστορία των Βιβλιοθηκών, ένας τόμος για κάθε περίοδο και πολιτισμό, τον Αρχαίο Πολιτισμό, το Ρωμαϊκό Πολιτισμό, το Βυζαντινό, το Δυτικό Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Και έγινε σε συνεργασία με έναν αμερικανικό οίκο που είχε αναλάβει εδώ και είκοσι χρόνια την έκδοση των βιβλίων του και την κυκλοφορία των σε όλες τις περιοχές της Δύσης και της Ανατολής, την Κάτω Αμερική, στη Νότια Αμερική, όπως και στην Ισπανία και όπως και στην Ιαπωνία ακόμα.