Το ντοκιμαντέρ «ΑΠΟΛΙΘΩΜΑΤΑ» (48’) του Πάνου Αρβανιτάκη σε σενάριο του ίδιου, είναι μια ταινία για τον τόπο των ορυχείων της ΔΕΗ και για τους εργάτες που δουλεύουν εκεί, στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας.

Με γυρίσματα που διήρκεσαν πάνω από δυο χρόνια, ο σκηνοθέτης ερευνούσε και κατέγραφε συστηματικά με την κάμερα του ένα τοπίο σε εξέλιξη και ανθρώπους να μοχθούν.

Με αφηγηματικό ιστό την κινούμενη εικόνα και τους ήχους περιβάλλοντος, η ταινία αποτελεί μια μαρτυρία της αέναης ανθρώπινης προσπάθειας που έρχεται αντιμέτωπη με το παρελθόν της γης, του ίδιου του ανθρώπου και παραπέμπει σε ένα δυστοπικό μέλλον.

Πριν από εκατομμύρια χρόνια, στην περιοχή της αρχαίας Εορδαίας, αναπτύχθηκε μια λίμνη εντός της τεκτονικής τάφρου Μοναστηρίου (πρώην Γιουγκοσλαβική Δημ. Μακεδονίας) - Φλώρινας - Πτολεμαδας - Κοζάνης, η οποία σχηματίσθηκε από τις τεκτονικές κινήσεις μετά το τέλος των Αλπικών πτυχώσεων.

Η πλήρωση αυτής της τάφρου από ιζήματα, οι συνεχείς τεκτονικές κινήσεις που σχημάτισαν πολλές λίμνες και έλη και η κάλυψη της υδρόβιας βλάστησης από φερτά υλικά, προκάλεσαν την εξανθράκωση των φυτικών οργανισμών και δημιούργησαν τα λιγνιτικά κοιτάσματα.Τα ορυχεία της ΔΕΗ αποτελούν μια τεχνητή προσομοίωση της γεωλογικής εξέλιξης λόγω της έντονης εξορυκτικής δραστηριότητας.

Ο γεωγραφικός χώρος που εκτείνονται τα ορυχεία της ΔΕΗ αποτελεί και στοιχείο της σύγχρονης ιστορίας των χωριών που απαλλοτριώθηκαν και αναγκάστηκαν να μετεγκατασταθούν.

Ταυτόχρονα, οι εκτεταμένες αρχαιολογικές ανασκαφές στους χώρους των ορυχείων αποκάλυψαν αρχαίους οικισμούς που χρονολογούνται από την νεολιθική περίοδο που αναπτύχθηκαν στην περιοχή των λιμνών και έφεραν στο φως στοιχεία για το μέγεθος των εγκαταστάσεων και την οργάνωση του ενδοκοινοτικού τους χώρου και ευρήματα όπως λίθινα, οστέινα, κεράτινα και πήλινα εργαλεία αλλά και ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα πήλινα ειδώλια, κοσμήματα, μουσικά όργανα από ζωικά οστά, μάρτυρες ενός πολυδιάστατου πολιτισμού.

Στην υπολεκάνη «Σάρι Γκιόλ» (κίτρινη λίμνη) βρίσκεται και το μεγαλύτερο ορυχείο λιγνίτη της βαλκανικής χερσονήσου, το ορυχείο του Νότιου Πεδίου.

Είναι ένα απόκοσμο μέρος, όπου άνθρωποι και μηχανές συνεργάζονται αδιάκοπα. Χιόνι, βροχές, ισχυροί άνεμοι, διαμορφώνουν ένα πολύ σκληρό περιβάλλον εργασίας ανάλογα με την εποχή.
Τεράστιες μάζες υπερκείμενων – έτσι ονομάζονται διάφορα γαιώδη υλικά όπως ο άργιλος, ο ασβεστόλιθος κ.α. – μετακινούνται για την αποκάλυψη λιγνιτικών κοιτασμάτων με αποτέλεσμα το τοπίο να αλλάζει κάθε ώρα, κάθε μέρα.
Γιγάντιοι εσκαφείς που τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια, σκάβουν και αποθέτουν λιγνίτη και υπερκείμενα σε ταινιοδρόμους μήκους χιλιομέτρων.

Στον Ατμοηλεκτικό σταθμό Αγίου Δημητρίου όπου καταλήγει ο λιγνίτης, εργάτες συντηρούν τις δαιδαλώδεις εγκαταστάσεις ενός βιομηχανικού “τέρατος”. Κι όμως, η ελπίδα διαφυγής παραμένει ζωντανή παρακολουθώντας δύο εργάτες, τον Γιώργο και τον Σιδέρη να αλλάζουν ρόλους.

Εμφανίζονται οι εργαζόμενοι:

1. Γιώργος Κωστογλίδης, Εναερίτης Νοτίου Πεδίου
2. Κλεάνθης Καραβαγγέλας, Χειριστής καδοτροχού, Β' Ομάδα
3. Ηλίας Βασιλειάδης, Ομάδα ανατινάξεων, οκταμηνίτης
4. Ιωάννης Τασίκας, Κατευθυντής, Δ' Ομάδα
5. Γιώργος Μάστορας, Τεχνικός ορυχείων, Μεταθέσεις
6. Γιώργος Ελευθεριάδης, Μηχανοτεχνίτης σε εργολάβο
7. Ιωάννης Τσουκνίδας, Οδηγός Βαρέως Χωματουργικού Οχήματος (Dumper)
8. Σιδέρης Μέτσιος (Πάτερ Ισίδωρος), Οδηγός Βαρέως Χωματουργικού Οχήματος(Dumper)

Ο Πάνος Αρβανιτάκης είναι φωτογράφος και κινηματογραφιστής.
Η φωτογραφική του δουλειά έχει παρουσιασθεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και την Αυστραλία.
Εργάσθηκε ως διευθυντής φωτογραφίας σε τηλεοπτικές παραγωγές και ως χειριστής κάμερας σε ντοκιμαντέρ.
Έχει γράψει και σκηνοθετήσει 2 ταινίες μυθοπλασίας μικρού μήκους που έχουν συμμετάσχει σε διεθνή φεστιβάλ (the caravan, the runner) και 2 ντοκιμαντέρ μικρού μήκους (the shepherd, the one).