Στην ΕΡΤ, η πορεία μιας εκπομπής 39 ετών!!!

Η μακροβιότερη πολιτιστική εκπομπή της τηλεόρασης

Τριάντα εννέα χρόνια συνεχούς παρουσίας το «Μονόγραμμα» στη δημόσια τηλεόραση. Έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012 η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς-παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».

Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού - σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, προκειμένου να παρουσιαστεί με αυτοβιογραφική μορφή η ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων που δρουν στην πνευματική, πολιτιστική, καλλιτεχνική, κοινωνική και γενικότερα στη δημόσια ζωή, ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Η μορφή της κάθε εκπομπής έχει στόχο την αυτοβιογραφική παρουσίαση (καταγραφή σε εικόνα και ήχο) ενός ατόμου που δρα στην πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική και γενικά στη δημόσια ζωή, κατά τρόπο που κινεί το ενδιαφέρον των συγχρόνων του.

Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που διαπραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.

Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον τέταρτο ως τον τρίτο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.

Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, Β, Ω και Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.

Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με την σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.

Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας η οποία γίνεται γι' αυτόν. Στη συνέχεια με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και μετά από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.

Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 380 περίπου πρόσωπα και θεωρούμε ως πολύ χαρακτηριστικό, στην αντίληψη της δημιουργίας της σειράς, το ευρύ φάσμα ειδικοτήτων των αυτοβιογραφουμένων, που σχεδόν καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς και κοινωνικούς χώρους με τις ακόλουθες ειδικότητες: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αστροφυσικοί, βαρύτονοι, βιολονίστες, βυζαντινολόγοι, γελοιογράφοι, γεωλόγοι, γλωσσολόγοι, γλύπτες, δημοσιογράφοι, διευθυντές ορχήστρας, δικαστικοί, δικηγόροι, εγκληματολόγοι, εθνομουσικολόγοι, εκδότες, εκφωνητές ραδιοφωνίας, ελληνιστές, ενδυματολόγοι, ερευνητές, ζωγράφοι, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, θέατρο σκιών, ιατροί, ιερωμένοι, ιμπρεσάριοι, ιστορικοί, ιστοριοδίφες, καθηγητές πανεπιστημίων, κεραμιστές, κιθαρίστες, κινηματογραφιστές, κοινωνιολόγοι, κριτικοί λογοτεχνίας, κριτικοί τέχνης, λαϊκοί οργανοπαίκτες, λαογράφοι, λογοτέχνες, μαθηματικοί, μεταφραστές, μουσικολόγοι, οικονομολόγοι, παιδαγωγοί, πιανίστες, ποιητές, πολεοδόμοι, πολιτικοί, σεισμολόγοι, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, σκιτσογράφοι, σπηλαιολόγοι, στιχουργοί, στρατηγοί, συγγραφείς, συλλέκτες, συνθέτες, συνταγματολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων και εικόνων, τραγουδιστές, χαράκτες, φιλέλληνες, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, φυσικοί, φωτογράφοι, χορογράφοι, χρονογράφοι, ψυχίατροι.


Η νέα σειρά εκπομπών:

Αυτοβιογραφούνται στην ενότητα αυτή: ο ζωγράφος Γιάννης Αδαμάκος, ο ηθοποιός Άγγελος Αντωνόπουλος, ο επιστήμονας και καθηγητής του ΜΙΤ Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος, ο γλύπτης Αριστείδης Πατσόγλου, η σκιτσογράφος, σκηνογράφος και ενδυματολόγος Έλλη Σολομωνίδου-Μπαλάνου, ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής Κώστας Νεστορίδης, η τραγουδίστρια Δήμητρα Γαλάνη, ο ποιητής, αρθρογράφος και μελετητής τους παραδοσιακού μας τραγουδιού Παντελής Μπουκάλας, ο τραγουδιστής Λάκης Χαλκιάς, ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας, ο ζωγράφος Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, η συγγραφέας Τατιάνα Αβέρωφ, ο αρχαιολόγος και Ακαδημαϊκός Μανώλης Κορρές, η ζωγράφος Μίνα Παπαθεοδώρου Βαλυράκη, ο κύπριος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ο ζωγράφος Γιώργος Ρόρρης, ο συγγραφέας και πολιτικός Μίμης Ανδρουλάκης, ο αρχαιολόγος Νίκος Σταμπολίδης, ο λογοτέχνης Νάσος Βαγενάς, ο εικαστικός Δημήτρης Ταλαγάνης, η συγγραφέας Μάρω Δούκα, ο δεξιοτέχνης του κλαρίνου Βασίλης Σαλέας, ο συγγραφέας Άλέξης Πανσέληνος, ο τραγουδοποιός Κώστας Χατζής, η σκηνοθέτης Κατερίνα Ευαγγελάτου, η ηθοποιός και συγγραφέας παιδικών βιβλίων Κάρμεν Ρουγγέρη, η συγγραφέας Έρη Ρίτσου, και άλλοι.

Μια ζωή γεμάτη θέατρο, κινηματογράφο και τηλεόραση μέσα από μια πλούσια γκάμα ρόλων και πάντα υψηλών προδιαγραφών, αφηγείται ο ηθοποιός Άγγελος Αντωνόπουλος στο «Μονόγραμμα».

Η βαθιά χαρακτηριστική φωνή του αλλά και η γοητευτική σκηνική παρουσία του, έχουν περάσει στο συλλογικό υποσυνείδητο του Έλληνα, εκείνου που τον συνδέει με τον «Άγνωστο Πόλεμο» αλλά και εκείνου που τον έχει δει στους «Όρνιθες» στην Επίδαυρο.

Γεννήθηκε στα Ολύμπια, κοντά στην Αρχαία Ολυμπία και θυμάται πώς έμαθε κολύμπι στον Αλφειό ποταμό. Δύσκολα χρόνια, φτώχεια, Κατοχή. Ο τόπος αυτός επηρέασε τη σκέψη του και τη ζωή του.

Ο πατέρας του πέθανε νωρίς και μπήκε άμεσα στο θέμα της επιβίωσης. Φτάνοντας στην Αθήνα κι ενώ έκανε δουλειές του ποδαριού, τα βήματά του τον οδήγησαν στο Εθνικό Θέατρο, όπου είδε μια παράσταση. Το σοκ που ένιωσε ήταν τόσο δυνατό και τόσο καρμικό που το θυμάται ακόμα και σήμερα. Η επόμενη διαδρομή ήταν μονόδρομος, για το «Υπόγειο» του Κουν. Έδωσε εξετάσεις απαγγέλλοντας μοναδικά την «Ιθάκη» του Κωνσταντίνου Καβάφη, αφήνοντας άναυδο το δάσκαλο.

«Με πήρε η συγκίνηση, ήταν ο αναλογισμός της “Ιθάκης” έτσι όπως την είπα τότε μπροστά στο μεγάλο δάσκαλο. Η αγωνία μου για την απήχηση που μπορεί να είχε ο τρόπος που την είπα. Η αγωνία μου γι’ αυτό που απλωνότανε μπροστά μου, το μεγάλο ταξίδι. Και όντως η διαδρομή ήταν μεγάλη, είχε και Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες, από τους οποίους μας διέσωσε πάντα η εκλεκτή συγκίνηση και το πνεύμα και το σώμα. Το πνεύμα όπου άγγιζε το σώμα μας και την ψυχή μας κι αυτό εκπηγάζει πάντα από μία μεγάλη προσωπικότητα, όπως είναι αυτή του Καρόλου Κουν. Δάσκαλος με τρομακτικό εκτόπισμα.»

Ξεκίνησε το θαυμαστό ταξίδι, παίζοντας σε παραστάσεις μεγάλων συγγραφέων Ελλήνων και ξένων υπό την καθοδήγηση του μεγάλου Καρόλου Κουν. Μια εποχή πλούσια σε επιτυχίες και εμπειρίες.

Μετά τον Κουν, η διαδρομή του στο θέατρο συνεχίστηκε σε συνεργασία με τον Δημήτρη Μυράτ στο θέατρο Μουσούρη.

Από το 1962 και για δέκα χρόνια παίζει σε μεγάλους θιάσους. Συνεργάστηκε με όλες τις πρωταγωνίστριες και τους πρωταγωνιστές του ελληνικού θεάτρου, σε όλα τα θεατρικά είδη.

Στον κινηματογράφο έκανε ένα εντυπωσιακό ξεκίνημα με την «Εκδρομή» και την «Παρένθεση» του Τάκη Κανελλόπουλου.

Στη συνέχεια, συνεργάστηκε με τον Βασίλη Γεωργιάδη, τον Ντίνο Δημόπουλο, τον Γιάννη Δαλιανίδη, τον Ερρίκο Ανδρέου, τον Γιώργο Τζαβέλλα και φυσικά τον Φ. Φίνο. Συνολικά έχει παίξει σε πάνω από 30 ταινίες.

Το 1971 ήρθε η πρόταση του σκηνοθέτη Κώστα Κουτσομύτη να παίξει στον «Άγνωστο Πόλεμο». Ο Άγγελος Αντωνόπουλος γνώρισε μια μοναδική αναγνωρισιμότητα και έγινε «σταρ» σε μια νύχτα.

Η τηλεόραση του χρωστά πολλά, αφού έπαιξε και αργότερα σε διάφορα σίριαλ, όπως «Οι Πανθέοι», «Το φως του Αυγερινού», «Μαντάμ Σουσού», «Πρόβα Νυφικού», προσδίδοντας μια ποιοτική χροιά στο Μέσο.

Υπήρξε για πολλά χρόνια, δάσκαλος σε Δραματική Σχολή, μια δουλειά που αγάπησε πολύ γιατί τον γοητεύει να συνεργάζεται με νέα παιδιά.

Έχει εκδώσει δύο μυθιστορήματα και μία ποιητική συλλογή.