Σειρά πολιτιστικών και ιστορικών ντοκιμαντέρ.

Σε μια περίοδο τόσο κρίσιμη, όσο αυτή που βιώνει η χώρα μας, ο φακός του "Παρασκηνίου" στρέφεται σε μια παλιά και φαινομενικά ξεχασμένη εφημερίδα και τους ανθρώπους που τη στήριζαν.
Η εφημερίδα ήταν η "Μάχη" και η επιλογή για τη δημιουργία ενός... πορτρέτου που δεν αναφέρεται σε κάποιο πρόσωπο αλλά σε ένα έντυπο, ίσως και να μην είναι τόσο ανορθόδοξη.
Η "Μάχη" ιδρύθηκε, ως παράνομο φύλλο, σε μια ακραία ζοφερή περίοδο. Το 1941, μέσα στην καρδιά της κατοχής. Εξαρχής, όπως δήλωνε και ο τίτλος της, βγήκε μπροστά για να εκφράσει τους πολλαπλώς δοκιμαζόμενους Έλληνες.
Ο ανθός των δημοσιογράφων και των ανθρώπων του πνεύματος πλαισίωσαν το παράνομο έντυπο. Νίκος Καζαντζάκης, Άγγελος Σικελιανός, Δημήτρης Ψαθάς, Αλέκος Σακελλάριος ήταν ορισμένοι μόνο απο όσους έδιναν τα άρθρα τους στην εφημερίδα. Η δημοσιογραφική ομάδα αποτέλεσε τη βάση που, στις δεκαετίες που ακολούθησαν, στελέχωσε τις σημαντικότερες εφημερίδες της Αθήνας.
Ψυχή της "Μάχης" ήταν μια τριάδα που αποτελούνταν απο εξέχουσες φυσιογνωμίες. Ο καθηγητής Αλέξανδρος Σβώλος, ο Ηλίας Τσιριμώκος και ο Στρατής Σωμερίτης. Και οι τρείς οραματίζονταν τον σοσιαλισμό για την Ελλάδα. Άλλωστε ήταν ηγετικά στελέχη του κόμματος της ΕΛΔ, του σημαντικότερου σοσιαλιστικού σχηματισμού της εποχής και η "Μάχη" αποτελούσε το επίσημο όργανό της.
Δεν ήταν όμως ένα τυφλό κομματικό έντυπο όπως αυτά που συνηθίσαμε στις δεκαετίες που ακολούθησαν. Ήταν ουσιαστικά το καταφύγιο μιας χούφτας ρομαντικών που πρότειναν έναν άλλο δρόμο για τη Ελλάδα.
Η "Μάχη" μεταπολεμικά υποστήριξε φανατικά τη συνεννόηση ώστε να αποφευχθεί ο επερχόμενος εμφύλιος. Στη συνέχεια, εν μέσω εμφυλίου, στάθηκε απέναντι στις Αρχές και καυτηρίασε τις διώξεις εναντίον των αριστερών και τις μαζικές εκτελέσεις. Το μοναδικό έντυπο που τόλμησε κάτι τέτοιο σε μια εποχή ακραίου τρόμου. Παράλληλα κράτησε σαφείς αποστάσεις απο το Ζαχαριαδικό ΚΚΕ, διεκδικώντας από τότε μιαν άλλη εκδοχή του σοσιαλισμού για την Ελλάδα σε σχέση με τη Σταλινική που τότε άπαντες θεωρούσαν ως τη μοναδική.
Η μεγάλη μάχη όμως της... "Μάχης" ήταν η αποκάλυψη του δράματος της Μακρονήσου. Με συστηματική αγωνιστική αρθρογραφία, προϊόν τολμηρής έρευνας, ύψωσε το ανάστημά της απέναντι στο νικηφόρο καθεστώς και παρά τις δικαστικές διώξεις που υπέστησαν οι άνθρωποί της, όχι μόνο δεν υπέκυψε, αλλά τελικά κέρδισε τον αγώνα και το κολαστήριο της Μακρονήσου έπαψε να υφίσταται.
Η "Μάχη" κυκλοφορούσε, με τεράστια αποδοχή, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '50. Οι άνθρωποί της οραματίζονταν το σοσιαλισμό και πολιτεύονταν, ώστε να ασκήσουν στην πράξη τα πιστεύω τους. Οι ιδέες και τα οράματά τους βρέθηκαν στις συμπληγάδες ανάμεσα στη Δεξιά, το Κέντρο και το Κομμουνιστικό κόμμα. Ποτέ δεν ευδοκίμησαν μέσα απο ένα συγκεκριμένο πολιτικό σχηματισμό εξουσίας, όμως ο πυρήνας της σκέψης, όσο και οι ίδιοι οι άνθρωποί της, βρέθηκαν στην πρωμετωπίδα της πολιτικής σκηνής της Ελλάδας για δεκαετίες.
Στο πρόσωπο του Ηλία Τσιριμώκου ίσως να αποτυπώνεται γλαφυρά το αδιέξοδο ενός τέτοιου εγχειρήματος στην Ελλάδα. Προικισμένο πολιτικό μυαλό, μέλος της κυβέρνησης του Βουνού, (με επικεφαλής τον Αλ. Σβώλο), βρέθηκε στη Ένωση Κέντρου και το 1965 αναδείχθηκε μοιραίος πρωταγωνιστής στην αποστασία.
Η εκπομπή, μέσα απο ιδιαίτερα πλούσιο υλικό αρχείου, εξετάζει όχι μόνο την πορεία της εφημερίδας, αλλά και την εξέλιξη του σοσιαλιστικού εγχειρήματος στην Ελλάδα. Απο τότε μέχρι σήμερα.
Σε μια εποχή όπως η σημερινή, που οι ιδεολογικές έννοιες έχουν χάσει το νόημά τους και κυριαρχεί ο κενός λόγος και η δημαγωγία, έχει ασφαλώς ενδιαφέρον να δούμε πώς θα μπορούσαν να έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, αν επικρατούσαν διαφορετικές επιλογές, καθώς και τι έφταιξε ώστε να διαστρεβλωθεί η σοσιαλιστική ιδέα στη χώρα μας. Και τέλος μπορούμε να δούμε, ότι ένα παράδειγμα αγωνιστικής δράσης με συνέπεια, ορθολογισμό, προσήλωση στους θεσμούς και θετικό πνεύμα, θα μπορούσε να αποτελέσει οδηγό για το ζοφερό σήμερα.